چگونه نیت هر روزم را الهی کنم؟

برای اینکه نیت‌های روزانه ما رنگ و بوی الهی بگیرند و هر عمل ما به عبادتی تبدیل شود، لازم است که قلوب خود را با یاد خدا جلا دهیم و در هر لحظه از زندگی، هدف و غایت نهایی خود را رضایت پروردگار قرار دهیم. این مفهوم در اسلام با واژه «نیت» و «اخلاص» تبیین می‌شود. نیت، قلب عمل است و بدون آن، اعمال هر چقدر هم بزرگ و پر زحمت باشند، ارزش معنوی خود را از دست می‌دهند. اخلاص نیز به معنای پاک کردن نیت از هرگونه شائبه غیر الهی و انجام عمل تنها برای خداوند است. قرآن کریم بارها بر اهمیت اخلاص و عمل برای رضایت الهی تأکید کرده است. در سوره بینه آیه 5 می‌فرماید: «وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ ۚ وَذَٰلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ» یعنی: «و به آنها جز این دستور داده نشده بود که خدا را بپرستند در حالی که دین خود را برای او خالص کرده و از باطل به سوی حق بازگشته باشند، و نماز را برپا دارند و زکات را بپردازند؛ و این است دین صحیح و استوار.» این آیه به روشنی نشان می‌دهد که اصل هر عبادت و هر عملی، اخلاص در نیت است؛ یعنی همه اعمال باید تنها برای خداوند انجام شوند. برای الهی کردن نیت‌های روزانه، گام‌های عملی و معنوی متعددی وجود دارد که می‌توانیم در زندگی خود پیاده کنیم: 1. آگاهی و حضور قلب قبل از هر عمل: قبل از شروع هر کاری، هرچند کوچک و روزمره، لحظه‌ای توقف کنیم و از خود بپرسیم: «هدف من از انجام این کار چیست؟» سپس آگاهانه نیت کنیم که این کار را برای رضایت خدا انجام می‌دهیم. به عنوان مثال، هنگام بیدار شدن از خواب، نیت کنیم که برای شروع یک روز پربرکت و انجام وظایف خود که خداوند از ما خواسته است، بیدار می‌شویم. هنگام غذا خوردن، نیت کنیم که با این غذا انرژی لازم را برای عبادت و خدمت به خلق خدا به دست آوریم. 2. پیوستن اعمال دنیوی به اهداف اخروی: دین اسلام زندگی دنیا و آخرت را از هم جدا نمی‌داند، بلکه دنیا را مزرعه آخرت معرفی می‌کند. بنابراین، می‌توانیم کارهای روزمره مانند کار کردن برای کسب روزی حلال، تربیت فرزندان، نظافت خانه، مطالعه و حتی استراحت را با نیت الهی به عبادت تبدیل کنیم. کار کردن با نیت تأمین معاش حلال برای خانواده، کمک به جامعه و بی‌نیازی از دیگران، خود عبادتی بزرگ است. مراقبت از خانواده و تربیت صحیح فرزندان با نیت رضایت خداوند و ایجاد نسلی صالح، بالاترین عبادت‌هاست. 3. دوری از ریا و خودنمایی: یکی از بزرگترین موانع در راه الهی کردن نیت‌ها، ریا (خودنمایی) است. ریا، اعمال ما را از ارزش تهی می‌کند و پاداش اخروی آنها را از بین می‌برد. هرگاه احساس کردیم عملی را برای دیدن و ستایش مردم انجام می‌دهیم، باید فوراً نیت خود را اصلاح کنیم و آن را تنها برای خدا خالص کنیم. قرآن کریم در سوره نساء آیه 142 منافقانی را که نماز را به قصد ریا می‌خوانند، مذمت می‌کند: «إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَىٰ يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا» یعنی: «همانا منافقان، با خدا فریبکاری می‌کنند و حال آنکه او با آنها فریبکاری می‌کند. و هنگامی که به نماز می‌ایستند، با کسالت می‌ایستند، به مردم ریا می‌کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی‌کنند.» 4. دعا و توسل به خداوند برای تثبیت نیت: نیت خالص و الهی، موهبتی الهی است که باید آن را از خداوند طلب کرد. با دعا و مناجات از پروردگار بخواهیم که قلب ما را از هرگونه ناپاکی و شرک پنهان پاک کند و نیت‌های ما را تنها برای رضایت خودش قرار دهد. دعای «اللهم اجعل عملنا کله صالحاً و اجعله لوجهک خالصاً و لا تجعل لأحد فیه شیئاً» (خداوندا، همه اعمال ما را صالح گردان و آنها را فقط برای روی خودت خالص گردان و چیزی از آن را برای هیچ کس دیگر قرار مده) نمونه‌ای از این درخواست است. 5. مطالعه و تأمل در زندگی اولیاء الله: سیره پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) سرشار از درس‌های اخلاص و نیت الهی است. زندگی آنها نشان می‌دهد که چگونه می‌توان هر لحظه از زندگی را به میدان عبادت و بندگی تبدیل کرد. مطالعه زندگی‌نامه‌ها و سخنان این بزرگواران می‌تواند الهام‌بخش ما در مسیر الهی کردن نیت‌ها باشد. 6. محاسبه نفس روزانه: در پایان هر روز، زمانی را به محاسبه اعمال و نیت‌هایمان اختصاص دهیم. از خود بپرسیم که امروز چه کارهایی انجام دادیم و نیتمان از انجام آنها چه بود؟ آیا رضایت خدا در اولویت بود یا چیز دیگری؟ این خودارزیابی مستمر به ما کمک می‌کند تا نقاط ضعف خود را بشناسیم و برای اصلاح آنها در روزهای آینده تلاش کنیم. این فرآیند باعث می‌شود تا هر روز بیشتر به یک زندگی با نیت الهی نزدیک شویم و اعمال ما در پیشگاه خداوند از ارزش و پاداش والاتری برخوردار گردند. این تمرین مداوم، مسیر تقرب به خداوند را هموارتر می‌کند و زندگی ما را سرشار از برکت و آرامش می‌سازد. در حقیقت، الهی کردن نیت‌ها به معنای درونی کردن یاد خدا در تمام جنبه‌های زندگی است تا هر گام و هر تصمیم ما، آینه‌ای از بندگی خالصانه باشد.