پاسخ قرآن
ایمان به خدا و کلام او در قرآن به عنوان یکی از اصول اساسی زندگی مسلمانان معرفی شده است. اما این ایمان باید در زندگی روزمره عملی شود. ایمان در دین اسلام مفهومی عمیق و چند بعدی دارد که تنها به اعتقاد در دل محدود نمیشود؛ بلکه باید به صورت عمل و رفتار در زندگی روزمره تجسم پیدا کند. در قرآن، به ویژه در سوره بقره، آیه 177، خداوند به ما میآموزد که ایمان تنها به گفتن 'ما مؤمن هستیم' محدود نمیشود، بلکه باید دارای عمل صالح باشد. این آیه به وضوح بیان میکند که ایمان باید اجرا شود و به تظاهر در اعمال تبدیل گردد. در سوره بقره، آیه 177، آمده است: "نیست نیکی این که روهای خود را به سمت مشرق و مغرب بگردانید، بلکه نیکوکار کسی است که به خدا و روز قیامت و ملائکه و کتاب ها و پیامبران ایمان بیاورد و مال خود را با آنکه دوستش دارد به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان و سوال کنندگان و برای آزاد کردن بردگان بدهد و نماز را بر پا دارد و زکات را ادا کند و کسانی که بعد از عهد و پیمان خود پایدار و ثابت قدم هستند و در سختیها و مشکلات وفادارند و درهنگام جنگ شجاع و مقاوماند; آنها کسانی هستند که راستگو بوده و آنان در پیشگاه خداوند موفق و رستگارند." از این آیه، میتوان به وضوح دریافت که ایمان به خدا و اصول دین تنها در باطن و قلب قابل مشاهده نیست، بلکه باید به حساب اعمال ما پس از اعتقاد به آنها نیز گذاشته شود. بنابراین، ممکن است فردی به زبان خود بگوید مؤمن است، اما باید از بررسی اعمال او پی به واقعیت ایمان او برد. این همان چیزی است که قرآن از ما میخواهد: عملی بودن ایمان. عمل صالح یکی از مهمترین جنبههای ایمان است. در واقع، ایمان در دین اسلام بر پایه تعامل دو طرفه بین باورهای قلبی و اعمال انجام شده بنا نهاده شده است. انسان مؤمن باید در زندگی روزمره خود به یاری از خدا بپردازد، نیکی کند، صدقه دهد و به دیگران کمک کند. این جنبه عمل صالح است که مؤمنان را از دیگران متمایز میکند. ایمان باید به نیکیها، صداقت و کمک به دیگران منجر شود. در سوره مومنون، آیات 1 تا 9، ویژگیهای مؤمنان واقعی به طور خاص ذکر شده است. خداوند فرمود: "مؤمنان کسانی هستند که در نماز خود خاشع و متواضعاند". این آیه به ما یادآوری میکند که ایمان باید در اعمال ما نمایان شود. نماز یکی از نشانههای اصلی ایمان است و اقتضا دارد که با توجه و خضوع انجام شود. خضوع در نماز نشاندهنده توجه به خداوند و اقرار به قدرت اوست و از مؤمن انتظار میرفت که این حالت را در زندگی خود نیز حفظ کند. اینکه واقعاً چگونه میتوانیم ایمان خود را در زندگی روزمره تجسم کنیم نیز مهم است. مثلاً، انجام کارهای خیر و صدقه دادن نه تنها نشانهای از ایمان است، بلکه رضایت خداوند را نیز جلب میکند. از طرفی، این اعمال میتواند تأثیر مثبتی در جامعه داشته باشد. کمک به نیازمندان، یاری به خانواده و ایجاد فضایی از عشق و محبت در بین انسانها همگی نشانههای ایمان عملی هستند. در نهایت، در سوره طه، آیه 82 نیز به ما گفته شده است: "و من تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَعَسَى أَنْ يَكُونَ مِنَ الْمُفْلِحِينَ". این آیه به وضوح بیان میکند که ایمان به خدا باید با عمل صالح، صداقت و صدقه همراه باشد تا به درستی و به طرز صحیحی در زندگی ما عملی شود. موفقیت و رستگاری به حقیقت زمانی برای انسان محقق میشود که او علاوه بر ایمان به خدا، در زندگی خود نیز سعی در انجام کارهای نیک داشته باشد. از این رو، نقش عمل صالح در زندگی مؤمنان بسیار اساسی است. باور به وجود خداوند و آموزههای دین باید به حرکتی عملی منجر شود که نه تنها خود فرد را به سمت بهبودی سوق دهد، بلکه به بهبود شرایط اجتماعی نیز یاری رساند. مؤمنان باید در همه حال به دنبال تحقق این اهداف باشند و تلاش کنند تا ایمان خود را به صورتی عملی و مؤثر پیادهسازی کنند. در جمعبندی، میتوان گفت که ایمان در دین اسلام فراتر از یک ادعا است و باید با عمل صالح و کارهای نیک تجسّم یابد. خداوند در قرآن کریم به وضوح بیان کرده است که موفقیت و فلاح در گروی ترکیب ایمان با عمل صالح است. ایجاد یک زندگی معنادار و هدفمند بر اساس این اصول میتواند ما را در مسیر صحیحی هدایت کند و به ما کمک کند تا به هدف نهایی خود که قرب الهی و رضایت خداوند است، دست یابیم.
آیات مرتبط
ليسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وَجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلكِنَّ الْبِرَّ مَن آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَوٰةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءَ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَـٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا ۖ وَأُولَـٰئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ
نیکی، روی برگرداندن چهرهها به سمت شرق و غرب نیست؛ بلکه نیکی آن کسی است که به الله و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران ایمان آورد و مال خود را با وجود علاقه به آن، به خویشاوندان، یتیمان، مسکینان، در راه ماندگان و سائلان بدهد و در راه آزاد کردن بردهها انفاق کند و نماز را برپا دارد و زکات دهد و به وعدههای خود پایبند باشد و در سختیها و مشکلات و زمان جنگ صبر کند. اینها هستند که راست میگویند و اینها هستند پرهیزکاران.
بقره : 177
قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ
بیتردید، مؤمنان رستگار شدند.
مؤمنون : 1
وَأَنَا غَفَّارٌ لِّمَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهتَدَى
و من تَابَ و آمن و عمل صالِحًا، پس راه یافت.
طه : 82
داستانی دلنشین
در یک روز زیبا، محمود تصمیم گرفت که زندگیاش را با ایمان پر کند. او به قرآن مراجعه کرد و آیات مربوط به عمل صالح را مطالعه کرد. بعد از خواندن آیات، به فکر افتاد که چطور میتواند این آیات را در زندگیاش عملی کند. محمود شروع به کمک به همسایگانش و نیکی به یتیمان کرد. او جرات پیدا کرد تا در کارهای خیر پیش قدم شود و زندگیاش از این رو به کلی دگرگون شد. این عزم او باعث شد تا آرامش درونی پیدا کند و حس کند که واقعاً به وظایف خود عمل کرده است.