قرآن با تأکید بر وحدت انسانها و برابری آنها، دیدگاهی جهانی ارائه میدهد.
قرآن کریم بهعنوان کتاب هدایت، از دیرباز بهعنوان مرجع و منبع اساسی آموزههای اخلاقی و انسانی مورد توجه قرار گرفته است. این کتاب نه تنها برای مسلمانان، بلکه برای همه انسانها پیامهای عمیق و ارزندهای را به ارمغان میآورد که میتواند اساس زندگی مسالمتآمیز و همکاریهای انسانی را بنا نهد. در بسیاری از آیات قرآن، تأکید بر وحدت و برابری انسانها بهوضوح دیده میشود و این امر نشاندهنده دیدگاه انسانی دین اسلام است. یکی از مهمترین آیات قرآن که بر این موضوع تأکید دارد، سوره الحجرات، آیه 13 است که میفرماید: «یا ایها الناس انّا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا». در این آیه، خداوند بهطور صریح بیان میکند که همه انسانها از یک نفس خلق شدهاند و وجود ملتها و قبایل برای شناخت و تعامل یکدیگر است. این بیان میکند که اختلافات نژادی و قومیتی نباید بهعنوان مانع و جداییافکن در نظر گرفته شود، بلکه باید بهعنوان فرصتی برای همدلی و تفاهم در میان انسانها مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس آموزههای قرآن، تمام انسانها در برابر خداوند برابر هستند و هیچ کس از دیگری برتری ندارد. این پیام بهویژه در جامعه جهانی امروز که با چالشهای جدی در زمینه همزیستی مسالمتآمیز مواجه است، بسیار حائز اهمیت است. قرآن به ما یادآوری میکند که باید بر تفاوتهایمان غلبه کنیم و به یکدیگر نزدیک شویم تا بتوانیم دنیایی بهتر بسازیم. سوره آل عمران، آیه 64 نیز دعوت به همبستگی و همکاری میان اتباع ادیان مختلف دارد. در این آیه آمده است: «قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ». این آیه نشاندهنده نیاز به گفتوگو و احترام به دیگر ادیان و مذاهب است. در دنیایی که تنشها و اختلافات مذهبی و قومی در حال افزایش است، این آیه بهعنوان دعوتی به وحدت و همزیستی مسالمتآمیز عمل میکند. در حقیقت، قرآن ما را به احترام به یکدیگر و تلاش برای نزدیکی به یکدیگر دعوت میکند. با توجه به این آموزهها، درمییابیم که قرآن تنها یک کتاب مقدس برای مسلمانان نیست، بلکه مجموعهای از اصول و ارزشهایی است که میتواند برای کل بشریت قابل استفاده و آموزنده باشد. این کتاب به ما میآموزد که چرا باید در راستای برقراری صلح و همزیستی تلاش کنیم و چگونه میتوانیم با یکدیگر همکاری کنیم تا از مشکلات و چالشهای انسانی کاسته شود. همچنین، قرآن از ما میخواهد که در زندگی روزمرهمان، اصول اخلاقی و انسانی را مدنظر قرار دهیم. احترام به حقوق دیگران، دوستی و همدلی، صداقت و انصاف از جمله ارزشهایی هستند که در قرآن بهوضوح مورد تأکید قرار گرفتهاند. این آموزهها نه تنها بر رفتار فردی تأثیر میگذارند، بلکه میتوانند باعث شکلگیری جوامع سالم و پویا شوند که در آن افراد بهراحتی میتوانند با یکدیگر همکاری کنند. در عصری که ما زندگی میکنیم، با چالشهایی همچون جنگها، تبعیضهای نژادی و اقتصادی، بیعدالتی و ناامنیها مواجه هستیم. قرآن بهعنوان یک راهنمای جامع، به ما میآموزد که چگونه باید با این مشکلات برخورد کنیم و بر اساس اصول انسانی زندگی کنیم. باید به یاد داشته باشیم که هدف نهایی زندگی انسانی، صلح و آرامش است و قرآن ما را در این مسیر رهنمون میشود. در نتیجه، میتوان گفت که قرآن کریم بهعنوان یک کتاب هدایت، وحدت و برابری انسانها را ترویج میکند و بر این نکته تأکید دارد که اختلافات نژادی و قومی نه تنها نباید باعث جدایی شود بلکه باید بهعنوان فرصتی برای همدلی و تفاهم تلقی گردد. آموزههای اخلاقی و انسانی قرآن میتواند بهعنوان بنیاد زندگی مسالمتآمیز در جامعه بشری مورد استفاده قرار گیرد و بر همین اساس، بینش قرآنی را میتوان بهعنوان راهی برای تحقق صلح و همزیستی در دنیای امروز مورد استفاده قرار داد.
ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را اقوام و قبایل قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید.
بگو: ای اهل کتاب! به سوی کلامی که در میان ما و شما یکسان است بیایید.
در روزگاری نه چندان دور، مردی به نام فرید با دوستی از کشورهای مختلف آشنا شد. آنها درباره تفاوتهای فرهنگی و دینی خود صحبت کردند و از قرآن بسیار یاد کردند. فرید به دوستش گفت: 'در قرآن آیات زیبایی داریم که به وبال میزنند که چگونه باید یکدیگر را بشناسیم و احترام بگذاریم.' این گفتوگو موجب دوستی عمیق و کاوش بیشتر در آموزههای قرآن شد و آنها تصمیم گرفتند تا فرهنگها و سنتهای یکدیگر را بیشتر بشناسند.