چطور از حس بی‌ارزشی نجات پیدا کنیم؟

احساس بی‌ارزشی یکی از چالش‌های روانی است که ممکن است بسیاری از افراد در طول زندگی خود تجربه کنند. این احساس به طور معمول به دلیل فشارهای اجتماعی، انتظارات غیرواقعی یا تجربیات ناخوشایند در زندگی به وجود می‌آید و می‌تواند منجر به احساس ناامیدی و کاهش اعتماد به نفس شود. برای درک این موضوع، مهم است به یاد داشته باشیم که هر فردی دارای ارزش و کرامت خاصی است. در قرآن کریم، خداوند به انسان‌ها یادآوری می‌کند که هر فردی به‌عنوان یک مخلوق ارزشمند، ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فردی دارد. به‌عنوان مثال، در سوره اسراء آیه 70 آمده است: 'و لَقَدْ کَرَمْنَا بَنِي آدَمَ'. این آیه نشان‌دهنده مقام والای انسان در نزد خداوند است و به ما یادآوری می‌کند که هر فرد مستقل از شرایط و موقعیت اجتماعی خود، دارای ارزشی والا است. تجربه بی‌ارزشی به‌عنوان یک مشکل عمده روانی، ممکن است به طور مکرر در زندگی افراد بروز کند. این احساس می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مقایسه با دیگران، شکست‌ها در زندگی، یا حتی فشارهای اجتماعی به وجود آید. بنابراین، در مواجهه با این احساسات، ضروری است که فرد به خودشناسی پرداخته و نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کند. قرآن کریم به ما می‌آموزد که نباید در برابر مشکلات و چالش‌ها دلسرد شویم. سوره آل عمران آیه 139 می‌فرماید: 'و لا تحزنوا و أنتم الأعلون'. این آیه الهام‌بخش به مسلمانان می‌گوید که نباید احساس ناامیدی و بی‌ارزشی کنند، چراکه خداوند آنها را برتری داده است. با توجه به این آیات، می‌توان نتیجه گرفت که احساس بی‌ارزشی معمولاً ناشی از دیدگاه نادرست نسبت به خود و موقعیت اجتماعی است و نه بر اساس واقعیت. علاوه بر ارتباط با قرآن و فهم عمیق از آیات الهی، می‌توان با تقویت رابطه با خداوند و بازنگری در ایمان، از این حس رهایی پیدا کرد. صبر و دعا نیز نقش اساسی در این مسیر دارند. در سوره بقره آیه 153، خداوند می‌فرماید: 'استعینوا بالصبر و الصلاة'. این تذکر بر اهمیت دعا و صبر در مواجهه با چالش‌های زندگی تأکید می‌کند. یکی از راهکارهایی که می‌تواند به فرد کمک کند تا احساس بی‌ارزشی را کاهش دهد، تقویت ارتباطات اجتماعی مؤثر و حمایت از نزدیکان و دوستان است. به اشتراک گذاشتن احساسات و تجربیات خود با افراد مورد اعتماد می‌تواند احساس تنهایی و بی‌ارزشی را کاهش دهد و در عوض احساس حمایت و تشویق را به همراه داشته باشد. همچنین، باید از خود بپرسیم که آیا زندگی‌مان را بر اساس ارزش‌های درست و الهی می‌سنجیم یا اینکه تحت تأثیر نظرات و قضاوت‌های سطحی دیگران قرار می‌گیریم؟ در بسیاری از موارد، احساسی که ما از خود داریم، به‌طور مستقیم تحت تأثیر معیارهایی است که از سوی جامعه ارائه شده است. به همین دلیل، بازنگری در این معیارها و شناخت ارزش‌های الهی می‌تواند به فرد کمک کند تا از معیارهای حقیقی برای ارزیابی خود استفاده کند. به‌عنوان خلاصه، احساس بی‌ارزشی یکی از چالش‌های جدی است که ممکن است هر فردی با آن روبرو شود. با این حال، به‌طور خاص در دین اسلام، با یادآوری ارزش و کرامت انسانی، به ما کمک می‌کند تا این حس را کنترل و مدیریت کنیم. با توجه به آموزه‌های قرآن و تقویت ارتباط با خداوند، می‌توانیم خود را از احساس بی‌ارزشی رها کنیم و به زندگیِ با آرامش و با اعتماد به نفس بپردازیم. به علاوه، حمایت از نزدیکان و دوستان، تأثیر مثبتی در این راستا خواهد داشت. این نکته حائز اهمیت است که ما باید به خودمان ایمان داشته باشیم و از ویژگی‌های خاصی که خداوند به ما عطا کرده است، به بهترین نحو استفاده کنیم. در نهایت، باید دریابیم که شعور و شناخت ما از خودمان باید بر اساس ارزش‌های الهی باشد، نه دیدگاه‌های اجتماعی زودگذر. این بینش به ما کمک خواهد کرد که به خودمان ارزش بالایی بدهیم و از هر گونه احساسی که می‌تواند به ما آسیب برساند، فاصله بگیریم و به سوی رشد و شکوفایی حرکت کنیم.