پاسخ قرآن
محبت و احترام ورزیدن نسبت به دیگران در آموزههای قرآن کریم، موضوعی است که به طور مکرر بر آن تأکید شده و به نوعی عبادت به شمار میآید. در دنیای امروز که شرایط اجتماعی و فرهنگی دائماً در حال تغییر است، این نکته بسیار اهمیت دارد که دانش آموزان و جوانان ما نسبت به این اصول انسانی آگاهی یابند. محبت ورزیدن، نه تنها به عنوان یک عمل اجتماعی، بلکه به عنوان یک عمل عبادی در فرهنگ اسلامی شناخته میشود. در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که به صراحت بر محبت ورزیدن تأکید میکند. به عنوان مثال، در سوره آلعمران آیه 31، خداوند میفرماید: "بگو: اگر خدا را دوست دارید، پس از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد." این آیه نشان میدهد که محبت به خداوند و پیروی از دستورات او، مقدمهای است برای کسب محبت خداوند نسبت به بندگانش. در این آیه، روشنگری زیادی درباره ارتباط بین محبت به خدا و محبت به دیگران وجود دارد. این بدین معناست که وقتی ما به خدا محبت میورزیم و از او پیروی میکنیم، باید همین محبت را نسبت به دیگران نیز داشته باشیم. علاوه بر این، در دیگر آیات قرآن نیز به محبت به بندگان خدا تأکید شده است. در سوره بقره آیه 177، خداوند میفرماید: "احسان به دیگران، ایثار و بخشش در نیکیها از اشکال واقعی ایمان هستند." این آیه به وضوح نشاندهنده اهمیت اعمال نیک و محبت در دین اسلام است و بیان میکند که محبت ورزیدن به دیگران، بخشی از ایمان به شمار میآید. محبت به خانواده و دوستان، یکی از صورتهای بارز محبت است. در زندگی روزمره، اهمیت خانواده را نمیتوان نادیده گرفت. محبت به اعضای خانواده، باعث تحکیم پیوندهای اجتماعی و عاطفی میشود و موجب افزایش همبستگی و اعتماد در خانواده میگردد. بدانیم که محبت به خانواده نه تنها مسئولیت ماست بلکه یک عبادت بزرگ نیز به حساب میآید. جالب است که محبت ورزیدن به دیگران تنها محدود به افرادی که به ما نزدیکند نیست، بلکه شامل محبت به کسانی نیز میشود که به ما آسیب رساندهاند. در واقع، بخشش و محبت به این افراد میتواند به نوعی نمایشدهنده عظمت شخصیت و روحیه انسان باشد. خداوند در قرآن کریم به ما یادآوری میکند که "به کسانی که به شما بدی کردهاند، خوبی کنید" و این خود نشاندهنده عظمت آموزههای اسلامی است. این نوع محبت، به معنای گذشت و بزرگواری است. در جوامع امروزی، ممکن است بیاحترامی و عدم محبت به دیگران شایع شود. در چنین وضعیتی، مسلمانان باید الگوی محبت و احترام باشند. اگر هر فردی در جامعه محبت و احترام به دیگران را در عمل به کار ببرد، میتواند به آسانی در جامعه خود تغییرات مثبتی ایجاد کند. اگر عشق و محبت در خانوادهها و جوامع ریشهدار شود، میتوان انتظار داشت که جامعه با نیکویی و همدلی پیشرفت کند. در این راستا، باید به آموزش محتوای محبت و احترام به یکدیگر در مدارس و مراکز آموزشی پرداخته شود. برنامههای آموزشی باید به جوانان بیاموزد که چگونه محبت ورزیدن به دیگران میتواند زندگی آنها را زیباتر و پرمعناتر کند. به یاد داشته باشیم که محبت ورزیدن نه تنها بر روح انسان تأثیر مثبتی دارد، بلکه میتواند بر جامعه نیز تأثیر بگذارد. نماز، fast و دیگر اعمال عبادی در اسلام از اهمیت بالایی برخوردارند و در کنار آنها، محبت نیز به عنوان یک عمل عبادی شناخته میشود. در واقع، محبت و احترام ورزیدن به دیگران، روح انسان را زنده کرده و او را به خدا نزدیکتر میکند. این در واقع نشاندهنده یک بعد عمیقتر از عبادت است که به ما میآموزد که باید به همدیگر احترام بگذاریم و در کنار یکدیگر زندگی کنیم. در نهایت، باید گفت که محبت ورزیدن به غیر از اینکه به عنوان یک عبادت شناخته میشود، یک نیاز بشری نیز هست. انسانها به طور طبیعی به محبت و ارتباطات مثبت نیاز دارند تا زندگی معناداری را تجربه کنند. خداوند در قرآن کریم ما را دعوت به این محبت و احترام میکند تا با رفتارهای نیکو و محبتآمیز، دنیایی بهتر برای خود و دیگران بسازیم.
آیات مرتبط
قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّـهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّـهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ ۗ وَاللَّـهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
بگو: اگر خدا را دوست دارید، پس از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست داشته باشد و گناهان شما را ببخشاید؛ و خداوند آمرزنده و مهربان است.
آلعمران : 31
لَيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وَجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُربَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَوَةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُو۟لَـٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا ۖ وَأُو۟لَـٰئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ
نیکی این نیست که روی خود را به سمت شرق و غرب بچرخانید، بلکه نیکی آن کسی است که به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران ایمان آورد و مالش را با وجود محبت به آن، به خویشاوندان و یتیمان و مسکینها و در راه ماندهها و سائلیها و برای آزاد کردن بردگان بدهد و نماز را برپا دارد و زکات دهد و به عهد خود وفا کند و در وقت سختی و بیماری و جنگ صابران باشد. آنان هستند که صداقت دارند و آنان هستند پرهیزگاران.
بقره : 177
داستانی دلنشین
در یکی از روزها، حسین به نکتهای در ذهنش رسید که محبت ورزیدن به دیگران میتواند منجر به نزدیکی به خدا شود. روزی او تصمیم گرفت تا به پیرمردی که در محلهاش زندگی میکرد و همیشه از تنهایی رنج میبرد، سری بزند. حسین با او نشست و صحبت کرد و در نهایت، نه تنها دل آن پیرمرد را شاد کرد، بلکه خودش نیز احساس خوشحالی بیشتری پیدا کرد. او متوجه شد که این محبت و توجه نه تنها بر زندگی دیگران تأثیر مثبت دارد بلکه خود او را نیز در مسیر عبادت و بندگی نزدیکتر میکند.