پاسخ قرآن
در قرآن کریم، خداوند معیار برتری انسانها را تقوا قرار داده است. این مفهوم از اهمیت بالایی برخوردار است و در بسیاری از آیات قرآن به آن اشاره شده است. در سوره حجرات آیه 13، خداوند میفرماید: «ای مردم! ما شما را از یک مرد و یک زن آفریدیم و شما را به ملتها و قبیلهها تقسیم کردیم تا یکدیگر را بشناسید؛ بیتردید، بافضیلتترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شماست.» این آیه به وضوح نشان میدهد که تعیین برتری انسانها به ویژگیهای ظاهری یا مالی بستگی ندارد، بلکه بر اساس تقوا و پرهیزگاری است. تقوا به معنای پرهیز از گناهان و انجام کارهای نیکو است که در ارتباط با خداوند و انسانها پایبندی به اصول اخلاقی را به دنبال دارد. در روایات اسلامی نیز به وضوح به این موضوع پرداخته شده است. پیامبر اسلام (ص) در احادیث مختلف تاکید میکنند که تقوا بهترین زینت برای انسانها است. به عنوان مثال، ایشان میفرمایند: «تقوا زینت انسان است و برتری او را به نمایش میگذارد.» این بدان معناست که انسان با تقوا و پرهیزکار، در نظر خداوند نزدیکی بیشتری دارد و نفس او از دیگران بهتر و برتر است. همچنین، در سوره مؤمنون آیه 51، خداوند به مؤمنان دستور میدهد که «ای کسانی که ایمان آوردهاید، تقوا پیشه کنید و در راه خدا جهاد کنید.» این جهاد، خود نشانهای از تقوا و صداقت در ایمان است. در این آیه، خداوند به طور صریح به مؤمنان آموزش میدهد که برای رسیدن به برتری در نزد او، باید همواره در تلاش باشند و تقوا را در زندگی خود پیاده کنند. تقوا به ما یادآوری میکند که باید خود را از گناهان دور کنیم و در هر لحظه از زندگی خود به یاد خداوند باشیم. اجتماع امروز نیز به وضوح نیازمند تقوا و پرهیزکاری است. در دنیای امروز، افراد معمولاً بر اساس ثروت، مقام و موقعیت اجتماعی مورد قضاوت قرار میگیرند. اما حقیقت این است که این ویژگیها نمیتوانند ملاکهای واقعی برای سنجش انسانها باشند. بلکه خداوند تنها چیزی که در نظر دارد، تقوا و پرهیزگاری است. در دنیای پرمشکل امروز، روابط انسانی، اعتماد و صداقت به شدت دچار آسیب شدهاند. لذا تقوی میتواند راهگشای این مسائل باشد و انسانها را به سمت دوستی، محبت و اتحاد سوق دهد. به طور کلی، تقوا نه تنها در ابعاد فردی موثر است، بلکه در ابعاد اجتماعی نیز میتواند تاثیرگذار باشد. ما میتوانیم با عمل به اصول تقوا، جامعهای عادل و متعادل بسازیم و با کاهش کینه و دشمنی بین افراد، روابط انسانی سالمتری را پایهگذاری کنیم. در چنین جامعهای، محبتی عمیق میان افراد شکل میگیرد و احساس همبستگی و اتحاد تقویت میشود. به همین دلیل، تقوا میتواند به عنوان یک ضرورت اجتماعی مطرح شود. در قرآن کریم، خداوند متعال به ما یاد داده است که زندگیامان را بر اساس تقوا بنا کنیم. بنابراین، باید تلاش کنیم که در زندگیهای روزمرهامان با تقوا زندگی کنیم و همواره به یاد خداوند باشیم. در چنین شرایطی است که فرد نه تنها در نزد خداوند برتر محسوب میشود، بلکه میتواند بر دیگران نیز تاثیر مثبت بگذارد و در زندگی شرافتمندانهای گام بردارد. کلام آخر این که تقوا یک سفر است و نه یک مقصد. ما باید همواره در حال کوشش و تلاشی مستمر برای تقوی باشیم. این تلاشها ممکن است با چالشها و موانع زیادی همراه باشد، اما در نهایت این تقوا است که اجر و پاداشها را به همراه خواهد داشت و جامعهای سالم و باصفا را شکل خواهد بخشید. ما باید همواره تقوی را در نظر گرفته و در پی افزایش آن در زندگیامان باشیم. زیرا برتری واقعی، نه در دارایی و مقام است، بلکه در پرهیزگاری و تقوایی است که در دل هر انسانی قرار دارد.
آیات مرتبط
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَـٰكُمْ مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَىٰ وَجَعَلْنَـٰكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا۟ ۚ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ ٱللَّهِ أَتْقَـٰكُمْ ۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ
ای مردم! ما شما را از یک مرد و یک زن آفریدیم و شما را به ملتها و قبیلهها تقسیم کردیم تا یکدیگر را بشناسید؛ بیتردید، بافضیلتترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شماست.
حجرات : 13
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ ٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ وَٱجَـٰهِدُوا۟ فِى سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، تقوا پیشه کنید و در راه خدا جهاد کنید.
مؤمنون : 51
داستانی دلنشین
روزی مردی در یک روستا با شنیدن آیات قرآن به تأمل فرو رفت. او به این فکر کرد که اگر به ظاهر و مال و مقام نگاه کند، هرگز نمیتواند به درک درستی از واقعیات برسد. او تصمیم گرفت که برتریهای انسانها را تنها در تقوا و پرهیزگاری جستجو کند. از آن روز به بعد، وی با دیگران به مهربانی رفتار کرد و سعی کرد تا در هر عملش یاد خدا کند. او به این نتیجه رسید که در زندگی، کیفیت انسان بودن مهمتر از تمامی ظواهر است.