چرا بعضی انسان‌ها در عبادت کاهل هستند؟

در قرآن کریم، برخی از دلایل کاهلی انسان‌ها در عبادت به روشنی بیان شده است. یکی از مهم‌ترین دلایل، غفلت انسان از معنویت و هدف اصلی زندگی است. زندگی انسان‌ها به معنای حقیقی و عمیق به معنویت بستگی دارد و هنگامی که فردی از این دور می‌شود، به راحتی دچار بی‌توجهی نسبت به عبادت و ارتباط با خداوند می‌شود. در سوره مومنون، آیه 115 خداوند می‌فرماید: «أفحسبتم أنما خلقناكم عبثا وأنكم الينا لا ترجعون»، بدین معنا که آیا شما فکر می‌کنید ما شما را بیهوده آفریده‌ایم و به سوی ما بازنخواهید گشت؟ این آیه موید این حقیقت است که بسیاری از انسان‌ها به دلیل غفلت از حقیقت آفرینش و زندگی پس از مرگ، در عبادات خود کوتاهی می‌کنند. غفلت از ذات الهی و آفرینش موجب می‌شود که انسان نتواند به عنوان یک موجود آگاه و با اراده، معنای وجودی خود را پیدا کند و در نتیجه به عبادت نمی‌پردازد. اگر انسان به این حقیقت توجه کند که زندگی‌اش هدف‌مند است و که در نهایت به سوی خداوند بازمی‌گردد، به طور قطع انگیزه بیشتری برای عبادت پیدا خواهد کرد. عبادت نه تنها به عنوان یک وظیفه دینی، بلکه به عنوان یک راه برای بهبود کیفیت زندگی و ارتباط با خداوند تلقی می‌شود. دیگر دلیلی که موجب کاهلی در عبادت می‌شود، وجود شیطان است. شیطان، به عنوان مخلوقی طغیانگر، همواره در تلاش است تا انسان‌ها را از یاد خدا دور کند. در سوره بقره، آیه 268 آمده است: «الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ»، که به ما می‌گوید شیطان شما را به فقر و تنگدستی تهدید می‌کند تا از عبادت و صدقه دادن باز دارد. این تهدیدات گاهی آنقدر قوی می‌شوند که فرد را از توجه به نیازهای روحی خود بازمی‌دارند و او را به سمت تأمین نیازهای مادی سوق می‌دهند. انسان‌ها در زندگی روزمره به دلیل فشارها و مشغله‌های دنیوی، به سادگی از عبادت غافل می‌شوند. به وضوح می‌توان دید که در دنیای مدرن امروز، مشغله‌های مختلفی از جمله کار، تحصیل، خانواده و دیگر امور زندگی، انرژی و زمان لازم برای عبادت را از افراد می‌گیرد. در این راستا، در سوره خصومت، آیه 18 آمده است: «يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انظُرُوا نَقْتَسِمْ مِنْ نُورِكُمْ»، که نشان می‌دهد انسان‌ها در دنیای پر مشغله و گرفتاری‌های روزانه، نیاز به انگیزه و یادآوری جهت ارتباط خود با خدا دارند. مشغولیات دنیوی می‌تواند به‌عنوان یک مانع بر سر راه عبادت و نزدیکی به خداوند مطرح شود. زندگی در دنیای پرسرعت و پر از تغییرات باعث می‌شود که انسان‌ها از جنبه‌های عمیق‌تر زندگی خود غافل شوند و فقط به تأمین نیازهای مادی خود بپردازند. در نتیجه، این نوع نگرش به زندگی می‌تواند انسان را از حقیقتش دور کند و باعث کاهلی در عبادات شود. دیگر عامل مؤثر در کاهلی در عبادت، تربیت نادرست و دوری از یاد خداست. برخی از افراد به دلیل عدم آموزش صحیح معنویت و اخلاقیات، ممکن است نسبت به عبادت کاهل شوند. وقتی که فرد از کودکی در محیطی رشد نکرده که خداوند و عبادت به او آموخته شود، بزرگسالی که در آن به سر می‌برد ممکن است بدون روح ایمان و معنویت باشد. به همین علت، تربیت صحیح و فراهم کردن محیطی معنوی می‌تواند تأثیر مهمی در ایجاد انگیزه برای عبادت داشته باشد. در نهایت، تقوی و فطرت انسان نیز نقش اساسی در توجه به عبادت دارند. فطرت انسان به گونه‌ای طراحی شده که همواره به دنبال خدا و حقیقت باشد، اما در زندگی روزمره با مسائلی روبه‌رو می‌شود که او را از یاد خدا غافل می‌کند. بنابراین برای جلوگیری از کاهلی در عبادت، باید مسئولیت‌پذیری در قبال فطرت خود داشته باشیم و تلاش کنیم که در زندگی خود تعادل برقرار کنیم. به طور کلی، کاهلی در عبادت یک مشکل مشترک در جامعه امروز است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلف باشد. غفلت از معنویت، وسوسه‌های شیطانی، فشارهای دنیوی و تربیت نادرست از جمله عواملی‌اند که می‌توانند انگیزه انسان برای عبادت را کاهش دهند. برای مقابله با این چالش‌ها، انسان باید به معنویت خود اهمیت دهد و تلاش کند که ارتباط نزدیک‌تری با خداوند برقرار کند. در نهایت، با توجه به آیات و تعالیم دینی، می‌توان معنای واقعی زندگی را درک کرد و به عبادت و ارتباط با خداوند توجه بیشتری داشت.