چرا بعضی وقت‌ها حس می‌کنم خدا با من قهر کرده است؟

احساس اینکه خدا با انسان قهر کرده یا از او دور شده، تجربه‌ای است که بسیاری از مؤمنان در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این احساس می‌تواند ناشی از سختی‌ها، مشکلات، گناهان، یا حتی وسوسه‌های شیطانی باشد. اما بسیار مهم است که بدانیم این حس، بیشتر برداشتی انسانی است تا حقیقتی درباره ذات الهی. قرآن کریم بارها بر رحمت بی‌کران، مهربانی لایتناهی و نزدیکی خداوند به بندگانش تأکید کرده است. خداوند متعال خود را "الرحمن الرحیم" (بخشنده مهربان) معرفی می‌کند و می‌فرماید که رحمت او بر همه چیز پیشی گرفته است. اولاً، این احساس قهر یا دوری، معمولاً ناشی از عدم درک صحیح ما از "امتحان الهی" و حکمت پشت بلایا و مشکلات است. زندگی دنیا، صحنه آزمایش و ابتلاست. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: "وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ" (بقره، آیه ۱۵۵). این آزمایش‌ها به معنای قهر نیستند، بلکه فرصت‌هایی برای رشد، تقویت ایمان، پاکسازی گناهان و ارتقای درجه انسان در پیشگاه الهی هستند. درست مانند استادی که برای سنجش دانشجو، امتحانات سختی می‌گیرد، نه از سر دشمنی، بلکه برای سنجش و ارتقای او. اگر انسان در این آزمون‌ها صبر پیشه کند، نه تنها مورد لطف الهی قرار می‌گیرد بلکه به مقام صابرین می‌رسد که خداوند خود را همراه آنان دانسته است. ثانیاً، گاهی این احساس دوری یا ناخشنودی، نتیجه طبیعی و منطقی اعمال و گناهان خود ماست. قرآن به وضوح بیان می‌کند که هر چه بر سر انسان می‌آید، نتیجه عمل خود اوست: "مَّا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ وَمَا أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِكَ" (نساء، آیه ۷۹). گناهان و نافرمانی‌ها می‌توانند حجابی میان بنده و پروردگارش ایجاد کنند و مانع از درک صحیح الطاف الهی شوند. وقتی انسان دچار غفلت می‌شود و از یاد خدا دور می‌گردد، قلبش دچار پریشانی و اضطراب می‌شود و این پریشانی ممکن است به غلط به معنای قهر خدا تلقی شود. در حالی که خداوند همیشه آماده پذیرش توبه بندگانش است و از رحمت خود هیچگاه ناامید نمی‌کند. این احساس ممکن است هشداری از سوی درون باشد که زمان بازنگری در اعمال و بازگشت به سوی خداوند فرا رسیده است. این خود نوعی لطف الهی است که انسان را به بیداری فرا می‌خواند. سوم، وسوسه‌های شیطانی نقش مهمی در ایجاد این احساس یأس و ناامیدی ایفا می‌کنند. شیطان همواره تلاش می‌کند تا انسان را از رحمت خداوند مأیوس کند و او را به گناه بیشتر سوق دهد. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: "الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاءِ ۖ وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلًا ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ" (بقره، آیه ۲۶۸). وقتی انسان احساس می‌کند خدا با او قهر کرده، در واقع در دام وسوسه‌های شیطان افتاده که می‌خواهد او را از مسیر حق منحرف کند و ارتباطش را با خالقش قطع نماید. در چنین مواقعی، پناه بردن به خدا و خواندن اذکار و دعاهایی که از وسوسه‌ها در امان می‌دارند، بسیار مؤثر است. برای غلبه بر این احساس، قرآن کریم راه‌های روشنی را پیش روی ما قرار داده است: 1. توبه و استغفار: اولین و مؤثرترین گام، بازگشت صادقانه به سوی خداوند و طلب بخشش گناهان است. خداوند در آیه ۵۳ سوره زمر می‌فرماید: "قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ" (بگو: ای بندگان من که بر خود ستم کرده‌اید، از رحمت خدا نومید نشوید؛ خداوند همه گناهان را می‌آمرزد؛ زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است). این آیه نویدبخش این است که هرچقدر هم که گناهان بزرگ باشند، رحمت خدا وسیع‌تر است و هیچ فاصله‌ای بین بنده و خدا دائمی نیست، مگر اینکه بنده خود نخواهد بازگردد. 2. صبر و نماز: در سختی‌ها و احساسات ناخوشایند، پناه بردن به صبر و نماز آرامش‌بخش است. خداوند می‌فرماید: "یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ" (بقره، آیه ۱۵۳). نماز ارتباط مستقیم با خداست و صبر، ظرفیت تحمل مشکلات را افزایش می‌دهد. این دو عامل، انسان را در برابر ناملایمات مقاوم کرده و احساس تنهایی و قهر را از بین می‌برند. 3. ذکر و یاد خدا: آرامش حقیقی قلب‌ها در گرو یاد خداست. "أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ" (رعد، آیه ۲۸). با مداومت در ذکر و تلاوت قرآن، قلب انسان نورانی می‌شود و احساس نزدیکی به خداوند، جایگزین حس دوری و قهر می‌گردد. ذکر خدا به انسان یادآوری می‌کند که خداوند همیشه حاضر و ناظر است و هرگز بندگانش را تنها نمی‌گذارد. 4. توکل و تسلیم: سپردن امور به خداوند و اعتماد به حکمت او، حتی زمانی که مسیر مبهم به نظر می‌رسد، احساس اطمینان خاطر را به ارمغان می‌آورد. وقتی انسان با تمام وجود به خدا توکل می‌کند، دیگر احساس نمی‌کند که تنهاست یا مورد بی‌مهری قرار گرفته است، زیرا می‌داند که خداوند بهترین‌ها را برای او رقم می‌زند. 5. خدمت به خلق و عمل صالح: انجام کارهای نیک و کمک به دیگران، نه تنها روح انسان را متعالی می‌سازد بلکه او را به خداوند نزدیک‌تر می‌کند. محبت به خلق، محبت به خالق است و این اعمال می‌توانند حجاب‌های گناه را برطرف کرده و قلب را نورانی سازند. در نهایت، باید دانست که خداوند هرگز با بندگانش "قهر" نمی‌کند، بلکه این ما هستیم که گاه با اعمال یا افکارمان، خود را از سرچشمه فیض الهی دور می‌سازیم. احساس قهر، نشانه‌ای است از بیداری وجدان و تلنگری برای بازگشت به مسیر صحیح. خداوند همواره آماده پذیرش، بخشش و مهربانی است. امید به رحمت الهی، چراغ راه مؤمن در تاریک‌ترین لحظات است و او را از یأس و ناامیدی نجات می‌بخشد. بنابراین، این احساس را فرصتی برای خودسازی و عمیق‌تر کردن ارتباط با خالق ببینید، نه نشانه‌ای از قهر و بی‌مهری.