پاسخ قرآن
مقدمه کوشش و تلاش انسان برای درک حقیقت و معنا یکی از ماموریتهای اصلی او در زندگی است. در این مسیر، بسیاری از انسانها به دلایل مختلف و پیچیدهای از یاد خداوند میگریزند. این فرار ممکن است ناشی از ناآگاهی، تعلقات دنیوی، و ترس از مسئولیتها باشد. در این مقاله به بررسی این عوامل پرداخته و سعی خواهیم کرد تا روشن کنیم چرا و چگونه این دوری از یاد خداوند اتفاق میافتد. ناآگاهی از حقیقت خداوند اولین دلیل فرار انسانها از یاد خدا، ناآگاهی از حقیقت وجودی او است. پیامبران الهی به عنوان راهنمایان انسانها، همواره سعی در آگاهی بخشی و معرفی حقیقت خداوند داشتهاند. اما در بسیاری از موارد، انسانها از وجود خداوند و نشانههای او غافل میشوند. قرآن کریم در سوره یونس آیه 23 میفرماید: "وَ إِذَا مَسَّ الإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَلَّمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ". این آیه نشان میدهد که در مواقع سختی و مشکلات، انسان به یاد خدا میافتد، اما به محض رفع مشکل، دوباره از یاد او غافل میشود. این وضعیت ناشی از ناآگاهی و عدم شناخت کافی از خداوند و ویژگیهای اوست. تعلق به دنیای مادی عوامل دنیوی همچون مال، مقام و شهوات نیز از دیگر دلایلی است که میتواند انسان را از یاد خداوند دور کند. در سوره آل عمران آیه 14 آمده است: "زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَ الْبَنِينَ وَ الْقَنَاطِیرُ الْمُقَنطَرَةُ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعَامِ وَ الْحَرْثِ ۚ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَ اللّٰهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَئَابِ". این آیه به زیبایی اشاره میکند که انسان در معرض تحریکات گوناگون دنیوی قرار دارد و ممکن است تمامی توجه خود را به این امور معطوف کند. حب به دنیا میتواند انسان را از یاد خدا غافل کند و او را در مسیر انحراف قرار دهد. ترس از مسئولیت و پیامدهای ایمان عوامل دیگری نیز وجود دارد که میتواند انسان را از یاد خدا دور کند. ترس از عواقب دستورات الهی، عدم توانایی در پذیرش مسئولیتهای مرتبط با ایمان و شک و تردید در قدرت خداوند از جمله این عوامل هستند. در سوره مهاجرون آیه 73 آمده است: "ای کسانی که ایمان آوردهاید، به خداوند و پیامبرش ایمان بیاورید و از او اطاعت کنید". این آیه به وضوح بیان میکند که ایمان به خدا و پیامبرش نیازمند عمل صالح و پذیرش مسئولیتهای معنوی است. این ترس از تبعات ایمان میتواند مانع از آن شود که انسان به یاد خدا بیفتد و او را در زندگی خود جستوجو کند. نقش اجتماع و فرهنگ فرهنگ و جامعه نیز در یادآوری یا فراموشی خداوند نقش مهمی ایفا میکنند. وقتی دین و ارزشهای الهی در جامعهای به حاشیه رانده میشوند و توجه به زیستمحیط مادّی گسترش مییابد، افراد ممکن است از یاد خداوند دور شوند. برخی افراد به دلیل فشارهای اجتماعی و فرهنگی احساس میکنند که نمیتوانند به خدا ایمان داشته باشند و همین امر باعث خفقان روحی و دوری از خدا میشود. نتیجهگیری در نهایت، دوری انسانها از یاد خداوند موضوعی پیچیده و چند بعدی است که به عوامل مختلفی بستگی دارد. ناآگاهی، تعلق به دنیا، ترس از مسئولیت و تاثیرات فرهنگی و اجتماعی از جمله عواملی هستند که میتوانند انسانها را از یاد خدا دور کنند. برای بازگشت به یاد خدا، نیاز است که هر فردی با خود اندیشیده و به درک عمیقتری از وجود خدا و نشانههای او بپردازد. همچنین، تقویت ایمان در خانواده و جامعه میتواند به شکلگیری بستری مناسب برای یادآوری خداوند و تحقق بیداری معنوی کمک شایانی کند. با درک عمیقتر از معنای زندگی و حقیقت وجود خداوند، انسان میتواند از غفلت و دوری از یاد او رهایی یابد و به سوی ایمان و معنویت حرکت کند.
آیات مرتبط
وَ إِذَا مَسَّ الإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَلَّمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ
و هنگامی که مشکلات به انسان برسد، از ما دعا میکند و به هر حالى، ولى زمانىکه آن مشکل را از او برطرف کنیم، عبور میکند گویی هرگز برای مشکلی به ما دعا نکرده است.
یونس : 23
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَ الْبَنِينَ وَ الْقَنَاطِيرُ الْمُقَنطَرَةُ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعَامِ وَ الْحَرْثِ ۚ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَ اللّٰهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَئَابِ
براى مردم، حب شهوتها زینت داده شده است: از زنان و پسران و انبوهى از طلا و نقره و اسب و نشانهدار و چهارپایان و زراعت. اینها متاع زندگى دنیا است و خداوند نزد او نیکوترین پایانه است.
آل عمران : 14
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسَاخِرِينَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، به خدا و پیامبرش ایمان بیاورید و از آنچه که شما را به ارث برسانده انفاق کنید.
مؤمنون : 73
داستانی دلنشین
روزی مردی در دل شب به یاد خداوند افتاد. او به یاد مشکلاتی که در زندگی داشت، تصمیم گرفت تا تمام تلاشش را بکند تا ارتباطش با خدا را محکم کند. او پس از گذشت زمان، احساس آرامش و خوشحالی بیشتری کرد و فهمید که فرار از یاد خدا تنها منجر به نگرانیها و اضطرابهای بیشتری میشود. او در پایان زندگیاش به این نتیجه رسید که یاد خداوند راهی برای آرامش و خوشبختی است.