پاسخ قرآن
در قرآن کریم، یکی از مسائلی که خداوند به آن اشاره می‌کند، موضوع عدم فراگیر بودن عذاب و مشقت برای انسان‌هاست. این مضمون در آیات مختلف قرآن به صورت‌های گوناگون تبیین شده است. چنین توضیحاتی ما را به این فهم می‌رساند که زندگی برخی از افراد، حتی با وجود گناهان و خطاهای آنها، می‌تواند به نظر راحت و بدون دردسر به نظر برسد. این موضوع به رحمت و کرامت الهی برمی‌گردد و نشانگر آن است که خداوند در اراده و اختیار خود مؤمنان و کافران را به شیوه‌ای متفاوت مورد آزمایش و بررسی قرار می‌دهد. در سوره آل عمران آیه 178، خداوند می‌فرماید: «وَلا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنفُسِهِمْ ۖ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْمًا». این آیه به وضوح بیان می‌کند که افرادی که به خدا ایمان ندارند، نباید تصور کنند که مهلت یا زندگی خوبشان نشانه‌ی رضایت خداوند است. در واقع، زندگی مادی و خوشی که گاهی برای این افراد فراهم می‌شود، از نظر روحی و معنوی هیچ ارزشی ندارد و تنها به معنای افزوده شدن بر گناهان آن‌هاست. آیات قرآن نه تنها تأکید بر عدم اعتماد به ظاهر زندگی افراد دارد، بلکه به ما یادآور می‌شود که مسایل مادی نمی‌توانند معیاری معتبر برای سنجش نزدیکی یا دوری افراد از خداوند باشند. در واقع، کسی که در زندگی مادی خود در وضعیت خوبی قرار دارد، ممکن است به خاطر گناهانش دچار عذاب الهی واقعی‌تری در دنیا یا آخرت باشد. این درک، ما را از گمراهی در تحلیل و ارزیابی زندگی اطرافیان‌مان بازمی‌دارد و به ما این احساس را القا می‌کند که باید به عمیق‌ترین جنبه‌های زندگی انسانی توجه کنیم. در سوره بقره آیه 155، خداوند بر این باور است که انسانها با آزمایشات مختلفی مواجه خواهند شد: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَ الْأَنفُسِ وَ الثَّمَرَاتِ ۗ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ». این آیه به صراحت بیان می‌کند که انسانها در زندگی خود با مشکلات و کمبودهای مختلفی مواجه خواهند شد. هدف از این آزمایشات و بلایا نه تنها سنجش ایمان و استحکام روحی مؤمنان بلکه رشد روحی و نانش به سمت کمال و نزدیکی به خداوند می‌باشد. آزمایشات و سختی‌ها، به افراد این توان را می‌دهد که در مسیر صبر و استقامت گام بردارند و برای خود فضائل اخلاقی بیشتری را کسب کنند. در واقع، مشکلات یکی از بهترین راه‌ها برای رشد روحی و شخصیت انسانها است. این نشان‌دهنده کمال رحمت و حکمت الهی است که به افراد فرصت‌های جدیدی برای اصلاح و تقویت ایمان خود می‌دهد. علاوه بر این، حتی افرادی که در طول زندگی خود به خداوند توکل می‌کنند و در راه رضایت او تلاش می‌کنند، ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. این مشکلات نه به عنوان عذاب، بلکه به عنوان زمینه‌هایی برای پیشرفت و ارتقاء در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، صبر و استقامت در مواجهه با مشکلات می‌تواند باعث نزدیکی بیشتر به خدا و درک عمیق‌تری از واقعیات زندگی شود. با توجه به عوامل مختلفی که بر زندگی افراد تأثیر دارند، می‌توانیم به این نتیجه برسیم که زندگی آرام و بی‌دردسر برخی از افراد نه تنها نشانگر بی‌گناهی آنها نیست، بلکه ممکن است به دلیل رفتار و دعاهای دیگران، رحمت و بخشش الهی، و یا تجربیات درونی آنها باشد. در واقع، ممکن است این افراد در زندگی خود، از دعای والدین یا کسانی که به خداوند نزدیک‌ترند، بهره‌مند شده باشند. بنابراین، ضرورت دارد که ما به رویه و رفتار خود دقت کنیم و از تجربه‌های دیگران برای بهبود خود استفاده کنیم. حتی ممکن است زندگی برخی افراد به خاطر ترک عاداتی باشد که در راستای رضایت خداوند قرار دارند. به عبارت دیگر، تفاوت وعده‌های الهی و وضعیت‌های مادی سبب می‌شود که ما از قضاوت و ارزیابی سطوح مختلف زندگی به دور بمانیم. این نکته اهمیت توجه به عمق معنوی زندگی را در مواجهه با چالش‌ها و سختی‌ها برای ما روشن می‌کند. در نتیجه، آنچه که از مطالعه آیات قرآن درباره زندگی و روحیه انسانها به دست می‌آید، نشان می‌دهد که تنها بر اساس ظاهر زندگی افراد نمی‌توان قضاوت کرد. انسانها در قالب‌های ظاهری می‌توانند دچار گناهان و مشکلات روحی باشند؛ در حالی که دیگران ممکن است در صبر و استقامت سیر کنند و به سمت کمال و رشد روحی بروند. پس باید با نگاهی عمیق‌تر و مطابق با آموزه‌های الهی به زندگی بپردازیم و نگذاریم که فقط ظاهر زندگی دیگران، قضاوت ما را شکل دهد. در نهایت، به جرات می‌توان گفت الهیاتی که در قرآن کریم اشاره شده است، نشان‌دهنده یک ساختار بزرگتر از زندگی انسانها و رابطه‌ی آنها با خداوند است. همه‌ی این آموزه‌ها ما را به تفکر و تأمل در هستی خود و ارتباط با پروردگار دعوت می‌کند. رمزگشایی از این معانی می‌تواند تا مرز کمال انسانی را برای ما ترسیم کند و ما را به سمت رشد و ترقی، هم در ابعاد مادی و هم در ابعاد معنوی سوق دهد.
آیات مرتبط
وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنفُسِهِمْ ۖ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْمًا
و کسانی که کافرند، تصور نکنند که ما به آنان مهلت می‌دهیم، این مهلت خیر برای آنان نیست، بلکه فقط برای این است که بر گناه خود بیفزایند.
آل عمران : 178
وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَ الْأَنفُسِ وَ الثَّمَرَاتِ ۗ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ
و ما حتماً شما را با چیزی از ترس و گرسنگی و کسر از اموال و نفس‌ها و میوه‌ها آزمایش خواهیم کرد و بشارت به صابران باد.
بقره : 155
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام حسین، در حال عبور از میدانی بود که دید جوانی با وجود گناهانی که مرتکب شده، با خنده و شادی در حال صحبت با دوستانش بود. حسین تحت تاثیر قرار گرفت و از خود پرسید: آیا ممکن است که تنها خوشی‌های آنها از رضایت خدا باشد؟ او تصمیم گرفت بیشتر به خود بپردازد و به یاد آیه‌های قرآن باشد. حسین کم کم در زندگی‌اش تغییراتی ایجاد کرد و دید زندگی خوشی را که در آغوش رحمت خداوند پیدا کرده، در زندگی مردم دیگر نیز مشاهده می‌کند.