پاسخ قرآن
در قرآن کریم، مفهوم رقابت در امور خیر به روشنی مطرح شده است و این موضوع بهعنوان یکی از اصول اساسی زندگی انسانی و اجتماعی در اسلام شناخته میشود. قرآن بهعنوان کتاب راهنمای زندگی، بر اهمیت انجام کارهای نیک و ترغیب افراد به رقابت در این امور تأکید ویژهای دارد. در سوره بقره آیه 148، خداوند میفرماید: 'وَ لكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيها فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ'؛ این آیه به ما میآموزد که در انجام کارهای نیک باید یکدیگر را به رقابت ترغیب کنیم. این مفهوم نه تنها حاکی از حمایت از یکدیگر در انجام کارهای خیر است، بلکه نشانهای از رویکرد مثبت و انضباط اجتماعی نیز به شمار میآید. رقابت در کار خیر میتواند ابعاد مختلفی را در زندگی بشر تحت تأثیر قرار دهد. این رقابت نه تنها برای رشد فردی مفید است، بلکه به جامعه نیز نفع میرساند و باعث میشود که افراد به یکدیگر کمک کنند. در فعالیتهای خیریه، کمک به نیازمندان و برگزاری مراسم و احسان به فقرا، افراد میتوانند با یکدیگر در رقابت سالم باشند. این نوع رقابت به تقویت حس تعاون و همیاری در جامعه کمک میکند و به افراد انگیزه میدهد تا بیشتر به وظایف خود عمل کنند و برای ایجاد تغییرات مثبت در زندگی دیگران تلاش نمایند. همچنین در سوره معارج آیه 34، خداوند به ویژگی انسانهای مؤمن اشاره میکند که در انفاق و کمک به دیگران سبقت میگیرند. این آیه به وضوح نشان میدهد که انفاق و کمک به دیگران باید در میان مؤمنان بهعنوان یک اصل همیشگی در نظر گرفته شود. مسابقه در کمک به دیگران، نه تنها موجب بهبود وضعیت نیازمندان میشود، بلکه خود افراد نیز بهعنوان مؤمنانی که در راه خیر گام برمیدارند، احساس رضایت و آرامش بیشتری خواهند داشت. ایجاد انگیزه برای کمک به یکدیگر و اعتماد به نیت خود در کار خیر به ما این امکان را میدهد که رقابتی سالم و مؤثر به وجود آوریم. این نوع رقابت میتواند به تقویت پیوندهای اجتماعی منجر شود و روابط انسانی را مستحکمتر کند. هرچه عزم ما برای انجام کارهای خیر و نیکو بیشتر باشد، پیوستگی جامعه و کیفیت زندگی اجتماعی نیز افزایش خواهد یافت. بنابراین، آوردن مفهوم رقابت در کار خیر به زندگی روزمره ما میتواند در تحقق اهداف انسانی و اجتماعیمان مؤثر باشد. در فعالیتهای اجتماعی، نقش رویکردهای مثبت و الگوهای خوب در تحرک و جزای جامعه میتواند بسیار تأثیرگذار باشد. اگر افراد با نیت پاک و صادقانه در کار خیر تلاش کنند و بهطور فعال در امور خیریه شرکت داشته باشند، احتمالاً دیگران نیز تحت تأثیر قرار خواهند گرفت و انگیزه بیشتری برای انجام کارهای خوب پیدا خواهند کرد. از سوی دیگر، عدم قیاس خود با دیگران در انجام کار خیر نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. نیت خالص و هدف اصلی در انجام کار خیر باید مورد توجه قرار گیرد. باید توجه داشت که مقایسه خود با دیگران میتواند به ایجاد حس حسادت یا خودخواهی منجر شود، حال آنکه مؤمنان باید در اعمال نیک خود تنها به دنبال رضایت خداوند باشند. به عبارت دیگر، رقابت ما باید بر پایهٔ صداقت و نیتهای خیر باشد و نه بر اساس حسادت یا خودخواهی. در نتیجه، با بررسی دقیقتر مفهوم رقابت در قرآن کریم و تأکید بر اهمیت آن در زندگی اجتماعی، میتوان گفت که رقابت در امور خیر میتواند سرآغاز تحولی در نگرشها و رفتار مردم باشد. این رویکرد نهتنها میتواند به رشد فردی کمک کند، بلکه موجب شکوفایی جامعه نیز خواهد شد. در نهایت، همه ما باید به یاد داشته باشیم که در این رقابت نباید از نیتهای خالص خود غافل شویم و همواره بهدنبال رضایت خداوند و خدمت به خلق او باشیم.
آیات مرتبط
فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ
پس در کارهای نیک یکدیگر را سبقت بگیرید.
بقره : 148
وَلَمَّا أُهْلِكَ الَّذِينَ كَانُوا مِن قَبْلُ طَفِّفُوا
و هنگامى که کسانی که قبلاً بودند هلاک شدند.
معارج : 34
داستانی دلنشین
روزی روزگاری در روستایی کوچک، مردی به نام حسن زندگی میکرد. او همیشه در پی کمک به دیگران بود و در هر فرصتی دست یاری به سوی نیازمندان دراز میکرد. حسن تصمیم گرفت که در کنار دوستانش در امر خیریه رقابت کند و برای کمک به یتیمان و فقرا فعالیتهای مختلفی ترتیب دهد. او هر روز با دوستانش به بازار میرفت و در یک برنامهریزی دقیق، به جمعآوری کمکها میپرداخت. یک روز، در حالی که مشغول گردآوری کمکها بودند، یکی از دوستانش گفت: «بیایید کاری کنیم که ما هر بار بیشتر از قبلیها کمک کنیم.» این نیت خوب سبب شد که همه آنها با هم همکاری بیشتری داشته باشند و رقابت سالمی را برای انجام کار خیر ایجاد کنند. در نتیجه، نه تنها نیازمندان مورد حمایت قرار گرفتند بلکه دوستی بین آنها نیز تقویت شد.