چگونه به دوست داشتن خداوند نسبت به خود شک نکنیم؟

احساس شک نسبت به دوست داشته شدن توسط خداوند، ممکن است در برهه‌هایی از زندگی برای بسیاری از انسان‌ها پیش بیاید، به خصوص در زمان‌های سختی، رنج، یا مواجهه با چالش‌های بزرگ. اما قرآن کریم، کلام الهی، سرشار از آیاتی است که به وضوح مهر و محبت بی‌کران خداوند نسبت به بندگانش را بیان می‌کند و راهکارهایی برای رفع این شک و تقویت یقین ارائه می‌دهد. برای اینکه شک نکنیم خداوند ما را دوست دارد، باید عمیقاً در آیات الهی تدبر کنیم و نشانه‌های محبت او را در هستی و در زندگی خودمان مشاهده کنیم. اولین و اساسی‌ترین گام، شناخت اسماء و صفات خداوند است. قرآن کریم خداوند را با صفاتی چون «الرحمن» (بخشنده‌ی مهربان به همه مخلوقات)، «الرحیم» (بخشنده‌ی مهربان ویژه مؤمنان)، «الودود» (بسیار دوست‌دارنده)، «الغفور» (بسیار آمرزنده) و «التواب» (بسیار توبه‌پذیر) معرفی می‌کند. این صفات به تنهایی گواه عشق و دلسوزی مطلق اوست. وقتی خداوند خود را «ودود» می‌خواند، یعنی او مبدأ و منشأ هرگونه عشق و دوستی است و بندگانش را از صمیم قلب دوست دارد. مهربانی او آن‌قدر فراگیر است که حتی شامل حال کسانی می‌شود که او را انکار می‌کنند یا گناه می‌کنند. این مهربانی عمومی (رحمانیت) نشان می‌دهد که اصل وجودی خداوند بر پایه محبت و رحمت است و دوست داشتن بندگانش جزء ذات اوست، نه امری عرضی که ممکن است تغییر کند. رحمت خاص او (رحیمیت) نیز برای مؤمنان، هدایت‌شان به راه راست و پاداش‌های بی‌کران در دنیا و آخرت را شامل می‌شود که اوج محبت الهی است. دومین راه برای رفع شک، تأمل در آفرینش و نعمت‌های بی‌شماری است که خداوند به ما ارزانی داشته است. از خلقت آسمان‌ها و زمین، نظم دقیق کائنات، چرخه حیات، تا ریزترین جزئیات بدن انسان و نعمت‌های روزمره مانند آب، هوا، غذا، سلامتی، خانواده و دوستان؛ همه و همه نشانه‌های آشکار محبت و لطف الهی هستند. خداوند در قرآن می‌فرماید: «و اگر نعمت‌های خدا را بشمارید، هرگز نمی‌توانید آنها را احصا کنید؛ همانا انسان ستمگر و ناسپاس است» (ابراهیم، آیه ۳۴). این همه رزق و روزی و تدبیر حکیمانه برای آسایش و رشد انسان، جز از سرِ عشق و دوستی بی‌منتها نیست. چطور می‌توانیم باور کنیم کسی که چنین جهان بی‌نظیری را برای ما آفریده و تمام اسباب زندگی و رشد ما را فراهم کرده، ما را دوست ندارد؟ سومین نکته، توجه به بخشش و توبه پذیری خداوند است. شاید برخی به دلیل گناهانشان احساس کنند که شایسته محبت خدا نیستند، اما قرآن این باور را به شدت رد می‌کند. خداوند در آیه ۵۳ سوره زمر می‌فرماید: «بگو: ای بندگان من که بر خود زیاده‌روی کرده‌اید (گناه کرده‌اید)! از رحمت خدا ناامید نشوید، یقیناً خداوند همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.» این آیه، دریچه‌ای از امید و محبت بی‌کران الهی را به روی تمام گناه‌کاران می‌گشاید. اینکه خداوند با وجود خطاهای ما، همواره آغوش رحمتش را باز نگه داشته و با هر بار توبه، ما را می‌پذیرد و گناهانمان را می‌آمرزد، خود بزرگترین دلیل بر عشق بی‌قید و شرط اوست. او می‌خواهد ما به سوی او بازگردیم، نه اینکه در ناامیدی غرق شویم. این بازگشت او به سوی ما با آمرزش، مهر عظیمی است که قلب‌های مضطرب را آرام می‌کند. چهارم، باید به این نکته توجه کرد که آزمایش‌ها و بلاها، همیشه نشانه بی‌مهری خداوند نیستند، بلکه گاهی اوقات خود این سختی‌ها، نمود دیگری از محبت او هستند. بلاها می‌توانند وسیله‌ای برای پاک شدن گناهان، ارتقاء درجه ایمان، رشد معنوی و بیداری انسان باشند. خداوند در آیه ۱۵۵ سوره بقره می‌فرماید: «و قطعاً شما را به چیزی از ترس و گرسنگی و کمبود اموال و جان‌ها و میوه‌ها آزمایش می‌کنیم؛ و بشارت ده صابران را.» این آزمایش‌ها برای مؤمنان فرصتی است تا با صبر و توکل، به خداوند نزدیک‌تر شوند و پرده از حکمت‌های پنهان او بردارند. پدری که فرزندش را برای رشد و تربیت بیشتر به سختی وامی‌دارد، از روی محبت این کار را می‌کند، نه از روی بی‌مهری. محبت الهی نیز گاهی در قالب سختی‌ها خود را نشان می‌دهد تا ما را آبدیده کند و به کمال برساند. پنجم، برقراری ارتباط مداوم با خداوند از طریق دعا، ذکر و عبادت. وقتی بنده خالصانه دعا می‌کند و می‌داند که خداوند دعایش را می‌شنود و به آن پاسخ می‌دهد، این حس ارتباط خود بزرگترین عامل اطمینان از محبت الهی است. خداوند در آیه ۱۸۶ سوره بقره می‌فرماید: «و هنگامی که بندگانم درباره من از تو بپرسند، بگو: من نزدیکم، دعای دعا کننده را آنگاه که مرا بخواند اجابت می‌کنم؛ پس باید به ندای من پاسخ دهند و به من ایمان آورند تا راه یابند.» این آیه نشان می‌دهد که خداوند از رگ گردن به ما نزدیک‌تر است و همیشه آماده شنیدن و پاسخ گفتن به بندگانش است. این نزدیکی و آمادگی برای اجابت، خود سند محکمی بر محبت بی‌بدیل اوست. در نهایت، برای اینکه شک ما به محبت خدا برطرف شود، لازم است که همواره در حال شکرگزاری باشیم. وقتی به جای تمرکز بر نداشته‌ها یا مشکلات، بر نعمت‌ها و الطاف الهی تمرکز کنیم، قلبمان سرشار از یقین به محبت خدا می‌شود. شکرگزاری، دریچه‌های بیشتری از رحمت الهی را به روی ما می‌گشاید و به ما کمک می‌کند تا حضور پرمهر خداوند را در تمام لحظات زندگی حس کنیم. بنابراین، با تدبر در آیات، شناخت صفات الهی، تأمل در آفرینش، توبه و استغفار، صبر در برابر آزمایش‌ها و برقراری ارتباط دائمی از طریق دعا و ذکر، می‌توانیم یقین پیدا کنیم که خداوند ما را بی‌نهایت دوست دارد و هرگز از ما غافل نیست.