پاسخ قرآن
در دنیای امروز، هر فرد نیاز دارد تا زمانهایی را به تفریح و استراحت اختصاص دهد. تفریح یکی از مهمترین نیازهای انسانی است که به روح و جسم انسان نشاط و انرژی میبخشد. در این راستا، قرآن کریم به صراحت به موضوع تفریح و سرگرمی نپرداخته است؛ اما بررسی آیات و روایات اسلامی نشان میدهد که سرگرمیهای سالم و نشاطآور نه تنها مجاز هستند بلکه مورد توجه دین اسلام قرار گرفتهاند. این مقاله به بررسی دیدگاه قرآن در خصوص تفریح و اهمیت آن در زندگی انسان خواهد پرداخت. خداوند متعال انسان را به گونهای آفریده که زندگی را با شادی و لذت تجربه کند. این لذتها میتواند به صورت تفریحات سالم در کنار فعالیتهای روزمره به دست آید. از سویی دیگر، قرآن کریم در آیات مختلف خود به انسان یادآوری میکند که در زندگی خود باید همواره به دنبال کارهای نیک و لذتبخش باشد. به عنوان نمونه، در سوره احزاب آیه 35 آمده است: «مردان و زنان مؤمن، برای آنها اجر و پاداشی بزرگ است.» این آیه به معنای آن است که تلاش و کوشش برای انجام کارهای خیر، نه تنها موجب تثبیت زندگی سالم میشود، بلکه منجر به پاداش الهی نیز خواهد شد. همچنین در سوره اعراف آیه 31، خداوند به انسانها یادآوری میکند: «و بخورید و بنوشید، لیکن اسراف نکنید...» این آیه نشان میدهد که گرچه التفات به لذات و تفریحات امری مورد تأکید است، اما باید در انجام آن به حدود و ضوابط انسانی و اخلاقی توجه شود. این آیه مضمونی کلیدی برای درک تفریحات سالم و ضرروت رعایت تعادل در آنها است. تحرک و نشاط به معنای بیقید و شرط بودن نیست، بلکه باید در چارچوبهای معین قرار داشته باشد. حادثهای از زندگی پیامبر اکرم (ص) بیانگر اهمیت روحیه شادابی در زندگی است. ایشان در حدیثی فرمودهاند: «روح شادابی جسم را شفا میبخشد». این جمله بهوضوح نشان میدهد که شادی و تفریح تنها تأثیر روحی ندارد بلکه بر روی جسم و سلامت انسان نیز تأثیرگذار است. انسانها نیاز دارند تا در زندگی خود فضایی برای شادمانی ایجاد کنند و این شادابی را با تفریحات سالم کسب کنند. از طرفی، تفریحات سالم میتوانند به عنوان یک ابزار برای ایجاد ارتباط و دوستی میان افراد نیز عمل کنند. در دنیای مدرن، ارتباطات انسانی و اجتماعی به واسطه مشغلههای زیاد کاهش یافته است. اما تفریح و سرگرمی میتواند فضایی برای تقویت این ارتباطات و ایجاد دوستیهای جدید فراهم کند. همچنین در جمعهای خانوادگی و دوستانه، تفریح و سرگرمی میتواند فرصتهایی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و احساسات باشد که به تقویت پیوندهای اجتماعی کمک میکند. در دیدگاه اسلامی، زندگی نه تنها به معنای فعالیتهای روزمره و مشاغل طاقتفرسا نیست، بلکه باید فضایی نیز برای استراحت و تفریح وجود داشته باشد. در واقع، تفریحات سالم میتوانند راهی برای مبارزه با فشارها و استرسهای روزمره نیز باشند. با جمع کردن خانواده و دوستان و صرف زمانی همراه با خنده و شادی، میتوان بارهای روحی را کاهش داد و به آرامش رسید. به طور کلی، میتوان نتیجه گرفت که سرگرمیها و تفریحات سالم بخشی از زندگی است که نمیتوان آن را نادیده گرفت. این تفریحات باید در جهت تقویت روحیه، افزایش ارتباطات اجتماعی و نیز ایجاد نشاط و شادابی در دسترس قرار گیرد. در این راستا، نکتهای که باید همواره در نظر داشت این است که تفریحات باید با اصول اخلاقی و دینی همخوانی داشته باشند و به سطحی نرسند که موجب آسیب به اخلاق و رفتار شود. از طرفی، تفریح و استراحت در شأن و منزلت انسانی نیز بسیار حائز اهمیت است. انسانها باید از زندگی لذت ببرند و از نعمتهایی که خداوند به آنها عطا کرده، بهرهمند شوند. در واقع، تفریحات سالم نه تنها به تقویت بدن و روح کمک میکند بلکه به عنوان یک نیاز اساسی در زندگی شناخته میشود. انسان باید برای حفظ سلامت روانی و جسمی خود نیز وقفهای برای تفریح ایجاد کند. نتیجهگیری: در قرآن کریم به تفریح و سرگرمی به صراحت پرداخته نشده، اما مفهوم آن به عنوان یک نیاز انسانی در آیات وجود دارد. تفریحات سالم میتوانند منجر به زندگی با کیفیتتری شوند و موجب تأمین خوشحالی و شادابی در زندگی شوند. بنابراین، انسانها با رعایت اصول اخلاقی و دینی باید از تفریحات سالم استقبال کنند و سعی کنند فضایی برای تفریح و استراحت در زندگی خود فراهم کنند. این امر بهخصوص در دنیای امروزی که فشارهای روحی و روانی افزایش یافته است، اهمیتی دوچندان پیدا میکند. با بهرهمندی از نعمتهای زندگی و تلاش برای ایجاد لحظات شاداب و خوشگذران، میتوانیم زندگی را با شادابی و نشاط بیشتری سپری کنیم.
آیات مرتبط
إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالْصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ
در حقیقت، مردان و زنان مسلمان و مؤمن و صابر و خاشع و صدقهدهنده و روزهدار و محافظان بر فرج خود، برای آنان پاداشی بزرگ است.
احزاب : 35
وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ
و بخورید و بنوشید و اسراف نکنید؛ که او مسرفان را دوست ندارد.
اعراف : 31
داستانی دلنشین
روزی روزگاری، مردی به نام محمد تصمیم میگیرد که وقتی از کارهای روزانه خود خسته میشود، به تفریح برود. او به باغی میرود و با دوستانش بازی میکند. پس از ساعتی بازی، حس شادابی و نشاطی در خود احساس میکند و متوجه میشود که این وقت گذرانی نه تنها موجب آرامش روحش شده، بلکه اعتماد به نفس او را نیز بالا برده است. محمد تصمیم میگیرد که هر هفته برای تفریح و خوشگذرانی زمان بگذارد و این امر به او کمک میکند تا در کارهای روزمرهاش بهتر عمل کند.