بخت و اقبال بهطور مستقیم در قرآن ذکر نشده، اما خداوند سرنوشت را بر اساس اعمال و نیتها رقم میزند.
مقدمه بخت و اقبال یکی از موضوعاتی است که همواره در زندگی انسانها مورد توجه بوده و بسیاری از افراد در جستجوی راههایی برای بهبود وضعیت خود و دستیابی به خوشبختی و موفقیت هستند. در این راستا، قرآن کریم به عنوان کتاب مقدس اسلامی، به مسأله سرنوشت و تقدیر به گونهای اشاره میکند که میتواند راهنماییهای ارزشمندی برای ما به همراه داشته باشد. در این مقاله، به بررسی آیات و اصولی که در قرآن کریم به سرنوشت و بخت و اقبال اشاره دارند، خواهیم پرداخت و نشان خواهیم داد که چگونه با عمل به فرامین الهی، میتوانیم زندگی بهتری را برای خود رقم بزنیم. بخش اول: مفهوم بخت و اقبال در قرآن در قرآن کریم، واژههای بخت و اقبال به صورت مستقیم به کار نرفتهاند، اما مفهوم سرنوشت و تقدیر در آیات متعددی از قرآن تجلی یافته است. به عنوان مثال، در سوره جاثیه آیه 22 آمده است: «وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْمُحْشَرُ» که به این معناست که خداوند از نیتها و اعمال انسانها آگاه است و سرنوشت آنها را بر اساس همین نیتها و اعمال رقم میزند. این آیه نشان میدهد که انسان همواره در زیر سایه قدرت و اراده الهی قرار دارد و سرنوشت او تا حد زیادی به تصمیمات و انتخابهایش وابسته است. بخش دوم: نقش اراده و انتخاب قرآن به ما میآموزد که در زندگی خود اختیار داریم و سرنوشتمان به عزم و اراده خودمان بستگی دارد. در سوره انعام آیه 17 آمده است: «وَ إِن يُصِبْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ»؛ این آیه تأکید میکند که در جميع امور، تنها خداوند قادر به تغییر تقدیر و سرنوشت است. پس از این نکته میتوان نتیجه گرفت که اگر ما در تلاش و کوشش مستمر باشیم و به فرامین خداوند عمل کنیم، او هم در برابر تلاشهای ما به ما کمک خواهد کرد و میتواند ما را در مسیر موفقیت و خوشبختی هدایت کند. بخش سوم: فرامین الهی و تأثیر آن بر زندگی قرآن کریم بر لزوم پیروی از فرامین الهی تأکید دارد. عمل به دستورات خداوند، نه تنها منجر به رضایت او میشود، بلکه تأثیر بسزایی بر زندگی ما خواهد داشت. برای مثال، نماز، روزه و صدقه از جمله اعمالی هستند که در قرآن سفارش شدهاند. انسانهایی که این فرامین را به درستی انجام میدهند، به ارزشها و اهداف والاتری دست پیدا خواهند کرد که میتواند بر کیفیت زندگی آنها تأثیر مثبت بگذارد. در واقع، عمل به فرامین الهی میتواند به عنوان یک نقشه راه برای رسیدن به خوشبختی و موفقیت باشد. بخش چهارم: پیشرفت و خودسازی در قرآن، مفهوم پیشرفت و خودسازی نیز مطرح شده است. انسانها باید بتوانند با خودشناسی و کار بر روی نقاط ضعفشان، به بهبود خود بپردازند. این فرایند به معنای استفاده از فرصتها و امکانات الهی برای رسیدن به اهدافتان است. قرآن کریم در سوره عصر میفرماید: «وَ الْعَصْرِ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ»؛ این آیه بیان میکند که انسانها در نهایت در ضرر هستند به جز افرادی که ایمان دارند و اعمال صالح انجام میدهند. بنابراین، برای رسیدن به بخت و اقبال بهتر، لازم است که علاوه بر ایمان، به خودسازی و پیشرفت شخصی نیز بپردازیم. بخش پنجم: امید و تلاش یکی از پیامهای بلند قرآن کریم، اهمیت امید و تلاش در زندگی است. حتی در سختترین شرایط، نباید امید را از دست داد. قرآن میفرماید: «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا»؛ این نشاندهنده این است که پس از هر سختی، آسانی وجود دارد. در واقع، امید به رحمت الهی و تلاش در مسیر درست میتواند ما را به سمت موفقیت و خوشبختی هدایت کند. نتیجهگیری در نهایت، میتوان گفت که بخت و اقبال در زندگی انسان به هیچ وجه تصادفی نیست، بلکه در دست خود ما قرار دارد. با نگاه به آیات قرآن و عمل به فرامین الهی، میتوانیم به زندگی پرباراتر و خوشبختتری دست یابیم. در واقع، سرنوشت ما به انتخابها و اراده ما بستگی دارد و اگر مسیر راست را پیگیری کنیم، به یقین خداوند در این راه ما را یاری خواهد کرد. به این ترتیب، میتوانیم در زندگی خود بخت و اقبال را به نفع خود تغییر دهیم و به خوشبختی نزدیکتر شویم.
و این که خداوند کسی است که در روز محشر انسانها را گرد آورد.
و اگر خداوند به تو آسیب رساند، جز او کسی نمیتواند آن را برطرف کند.
روزی روزگاری، مردی به نام احمد تصمیم گرفت که در زندگیاش بیشتر به قدرت دعا و نیتهای خوب توجه کند. او همیشه به آموزههای قرآن عمل میکرد و میدانست که بخت و اقبال بر اساس اعمال خود او رقم خواهد خورد. او روزها و شبها با دل پاک به درگاه خداوند دعا میکرد و مثلاً در انجام کارهای خیر و نیکی به دیگران کوشش میکرد. نتیجه تلاشهایش این شد که در زندگیاش نعمات و برکتهای فراوانی را مشاهده کرد و از خوشبختی و موفقیتاش بهرهمند شد.