آیا خدا حتی تردیدهای من را هم می‌بیند؟

در پاسخ به این پرسش عمیق و پرمهر که «آیا خدا حتی تردیدهای من را هم می‌بیند؟»، با اطمینان کامل می‌توان گفت: بله، خداوند متعال نه تنها تردیدهای شما را می‌بیند و می‌داند، بلکه از تمامی افکار، احساسات، نیت‌ها، و حتی پنهان‌ترین نجواهای درونی شما، چه آشکار و چه نهان، آگاه مطلق است. این حقیقت یکی از بنیادهای توحید و شناخت خداوند در اسلام است که بر پایه صفات ذاتی الهی چون «علم مطلق»، «احاطه کامل»، «حیات بی‌انتها» و «شنوای مطلق» استوار است. خداوند به صراحت در قرآن کریم بارها بر علم بی‌کران خود بر هر آنچه در آسمان‌ها و زمین است و آنچه در سینه‌ها پنهان است، تأکید فرموده است. علم الهی حد و مرزی ندارد، به زمان و مکان محدود نمی‌شود و از هر ذره‌ای، از هر فکر پنهانی و از هر حس ناگفته‌ای باخبر است. این علم نه تنها شامل اعمال ظاهری ما می‌شود، بلکه تمام آنچه در خلوت ذهن و قلب ما می‌گذرد را نیز در بر می‌گیرد؛ از جمله تردیدها، وسوسه‌ها، بیم‌ها و امیدها. در واقع، خداوند خالق همین افکار و قلب‌هاست، پس چگونه ممکن است از آفرینش خود بی‌خبر باشد؟ قرآن کریم به زیبایی و با کلماتی دلنشین، این حقیقت را بیان می‌کند. به عنوان مثال، در سوره ق آیه ۱۶ می‌خوانیم: «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ»؛ یعنی «و ما انسان را آفریدیم و می‌دانیم که نفس او چه وسوسه‌ای به او می‌کند؛ و ما از رگ گردن به او نزدیک‌تریم.» این آیه به وضوح نشان می‌دهد که حتی زمزمه‌ها و نجواهای پنهانی ذهن و نفس ما که شاید خودمان نیز به سختی متوجه آن‌ها شویم، برای خداوند آشکار است. نزدیکی خداوند از رگ گردن، استعاره‌ای برای حضور مطلق و علم کامل او به باطن انسان است. او نه تنها می‌داند که چه می‌گوییم یا چه می‌کنیم، بلکه می‌داند که چه فکر می‌کنیم، چه حس می‌کنیم و چه تردیدهایی در دل داریم. همچنین، در سوره مُلک آیه ۱۳ آمده است: «وَأَسِرُّوا قَوْلَكُمْ أَوِ اجْهَرُوا بِهِ ۖ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ»؛ یعنی «سخنان خود را پنهان دارید یا آشکار سازید، (برای او یکسان است، زیرا) او به آنچه در سینه هاست، داناست.» این آیه نیز مهر تأییدی بر این حقیقت است که خداوند از تمامی اسرار و محرمات قلبی آگاه است. تردیدها، همانند دیگر افکار و احساسات، بخشی از «ذات الصدور» (آنچه در سینه‌هاست) محسوب می‌شوند. بنابراین، پنهان کردن آن‌ها از خداوند بی‌معناست، زیرا هیچ چیز از علم او پنهان نمی‌ماند. این آگاهی مطلق، برای مؤمنین منبع آرامش است، چرا که می‌دانند پروردگارشان کاملاً بر مبارزات درونی و چالش‌های فکری آن‌ها واقف است. تجربه تردید در مسیر ایمان، به ویژه در دنیای امروز که مملو از شبهات و اطلاعات گوناگون است، یک امر طبیعی و انسانی است. بسیاری از انسان‌ها در مقطعی از زندگی خود با تردیدهایی مواجه می‌شوند. آنچه اهمیت دارد، واکنش فرد به این تردیدهاست. آیا این تردیدها باعث دوری از حق و حقیقت می‌شوند یا انگیزه‌ای برای جستجوی عمیق‌تر و رسیدن به یقینی مستحکم‌تر؟ خداوند که از این تردیدها آگاه است، نیک می‌داند که آیا این تردیدها ناشی از وسوسه شیطانی برای انحراف هستند، یا پرسش‌های صادقانه و خالصانه‌ای که انسان را به تفکر و تدبر بیشتر در آیات الهی و نشانه‌های خلقت وا می‌دارد. در واقع، بسیاری از پیامبران و اولیای الهی نیز در مقطعی از زمان با چالش‌ها و سؤالاتی مواجه بوده‌اند که در نهایت به افزایش یقین و معرفت آن‌ها انجامیده است. این نشان می‌دهد که خداوند مهربان است و این نوع مبارزات درونی را درک می‌کند. آیه دیگری که به این مفهوم اشاره دارد، آیه ۷ سوره طه است: «وَإِن تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفَىٰ»؛ یعنی «و اگر سخن خود را بلند بگویی، (یا آهسته) او پنهان و پنهان‌تر را می‌داند.» کلمه «اخفى» (پنهان‌تر) به عمیق‌ترین لایه‌های ذهن و روح انسان اشاره دارد، جایی که شاید خود انسان نیز به تمامیت آن آگاه نباشد، اما خداوند بر آن واقف است. این شامل افکار ناخودآگاه، انگیزه‌های پنهان و تردیدهایی که حتی به طور کامل در ذهن شکل نگرفته‌اند، می‌شود. این آیه به ما اطمینان می‌دهد که حتی ریزترین و مبهم‌ترین شک‌هایمان نیز از دید او پنهان نیست. آگاهی خداوند از تردیدها و افکار پنهان ما، دو نتیجه مهم دارد: اول اینکه احساس تنها نبودن و درک شدن به انسان می‌دهد. این خود تسکین‌بخش است که بدانی خالقت، نه تنها تو را می‌بیند، بلکه درونی‌ترین زوایای وجودت را نیز می‌شناسد. این شناخت کامل، به انسان این امکان را می‌دهد که با صداقت و بی‌پرده با پروردگار خود سخن بگوید، دعا کند و طلب یاری و هدایت کند. دوم، این آگاهی به منزله یک یادآوری دائمی است که هیچ چیز از حساب و کتاب الهی پنهان نمی‌ماند. این بدان معنا نیست که هر تردیدی گناه محسوب می‌شود، بلکه این یادآوری است که نیات و تلاش‌های ما برای رسیدن به حقیقت، حتی در میان تردیدها، نزد خداوند محفوظ است و پاداش خواهد داشت. اگر با اخلاص و برای یافتن حقیقت به دنبال پاسخ تردیدهای خود باشیم، خداوند خود یاری‌رسان خواهد بود، زیرا او خود فرموده است: «وَمَن جَاهَدَ فَإِنَّمَا يُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ» (عنکبوت ۶)؛ «و هر که جهاد کند، تنها برای خویشتن جهاد می‌کند؛ همانا خدا از جهانیان بی‌نیاز است.» در نهایت، شناخت این حقیقت که خداوند از تردیدهای ما آگاه است، می‌تواند ما را به سوی تدبر بیشتر در آیات قرآن، تفکر در خلقت، و مراجعه به اهل علم برای رفع شبهات سوق دهد. تردیدها می‌توانند پلی برای رسیدن به یقین محکم‌تر باشند، به شرط آنکه با روحیه جستجوگری و صداقت دنبال شوند، نه با هدف رد کردن حقیقت یا عنادورزی. اطمینان از علم مطلق الهی، موجب آرامش قلب و افزایش توکل به خدا می‌شود، چرا که می‌دانیم او نه تنها از مشکلات ما باخبر است، بلکه بهترین راهگشا و هدایتگر نیز هست.