پاسخ قرآن
مقدمه قرآن کریم، کتاب مقدس مسلمانان، بهعنوان منبعی مهم برای دریافت آموزههای اخلاقی، اجتماعی و فلسفی شناخته میشود. یکی از موضوعات حیاتی که قرآن به آن پرداخته است، مسئله قضا و قدر و مفهوم سرنوشت انسانهاست. در واقع، درک درست از قضا و قدر به فرد این امکان را میدهد که با مشکلات و چالشهای زندگی خود به نحو مناسبی برخورد کند. در این مقاله به تبیین دونفش قضا و قدر در قرآن کریم و اهمیت آن در زندگی انسانها میپردازیم. قضا و قدر به چه معناست؟ قضا و قدر به معنای تعیین و سرنوشتسازی است که خداوند برای مخلوقات خود قرار داده است. قضا به معنی حکم خداوند بر سرنوشت انسانهاست و قدر به معنای اندازهگیری و تدبیر الهی برای روزی و زندگی انسانهاست. این دو مفهوم به طور مستقیم با قدرت و علم خداوند ارتباط دارند. قرآن در آیات متعددی به این موضوع پرداخته است و نشان میدهد که همه چیز تحت قضا و قدر الهی قرار دارد. آیات قرآنی در مورد قضا و قدر یکی از آیات معروف در این زمینه، آیه 22 سوره حدید است که میفرماید: «ما أصاب من مصيبة فی الأرض و لا فی أنفسکم إلا فی کتاب من قبل أن نبرأها». این آیه به وضوح نشان میدهد که تمام رویدادهای زندگی ما، از جمله مصیبتها و مشکلات، طبق برنامهای الهی و در قلمرو علم خداوند نوشته شده است. به بیان سادهتر، هیچ رویدادی نمیتواند بدون علم و اراده خداوند رخ دهد. سوره انعام نیز در آیه 59 میفرماید: «و عنده مفاتیح الغیب لا یعلمها إلا هو». این آیه به ما یادآوری میکند که تنها خداوند از رازهای غیبی عالم آگاه است و ما، موجودات انسانی، فقط توانایی درک بخش کوچکی از برنامههای او را داریم. این بدین معناست که ما باید به علم و حکمت خداوند ایمان داشته و در تمامی مراحل زندگی خود به او اعتماد کنیم. اهمیت ایمان به قضا و قدر ایمان به قضا و قدر در دین اسلام به معنای پذیرش این واقعیت است که زندگی پر از آزمایشها و چالشهاست. این آزمایشها نه تنها بهعنوان مشکلات در نظر گرفته نمیشوند، بلکه فرصتی برای ارتقاء روح و ایمان ما نیز به شمار میآیند. با ایمان به قضا و قدر، انسان میتواند در زمانهای سختی مقاومت کرده و در برابر مشکلات صبور باشد. به تعبیر دیگر، پذیرش قضا و قدر باعث میشود که انسان بتواند در برابر ناملایمات زندگی با آرامش و اطمینان بیشتری رفتار کند. صبر در برابر مشکلات قرآن دائما به ما یادآوری میکند که باید در برابر مشکلات صبر کنیم، زیرا این آزمونها جزئی از برنامه الهی برای ما هستند. در سوره بقره آیه 155 آمده است: «و لنبلوکم بشیء من الخوف و الجوع و نقص من الأموال و الأنفس و الثمرات و بشر الصابرین». این آیه تأکید میکند که خداوند ما را آزمایش میکند و این آزمایشها به معنای ضعف و ناتوانی ما نیستند، بلکه فرصتی هستند برای سنجش ایمان و صبر ما. در این راستا، صبر نهتنها یک فضیلت اخلاقی است، بلکه ابزاری است برای عبور از سختیها و به دست آوردن پیروزی در زندگی. و نتیجهگیری در نهایت، باید به این نکته توجه کنیم که قضا و قدر به هیچوجه به معنای بیتفاوتی انسانها در برابر سرنوشت خود نیست. برعکس، ایمان به قضا و قدر انسان را ترغیب میکند تا بهترین عملکرد خود را در زندگی به منصه ظهور برساند. به این ترتیب، آگاهی از قضا و قدر در قرآن به ما میآموزد که باید در سختیها صبر کنیم و به اراده خداوند اعتماد کنیم. همچنین این ایمان میتواند به افزایش احساس آرامش و امنیت در زندگی ما کمک کند، زیرا با درک این موضوع که خداوند تمامی مسائل و مشکلات زندگیمان را در علم خود دارد، میتوانیم با اعتماد به نفس بیشتری به استقبال چالشها برویم. در نتیجه، ادراک درست از مفهوم قضا و قدر در قرآن کریم میتواند به ما آموزش دهد که چگونه با مشکلات زندگی برخورد کنیم، چگونه صبر و استقامت داشته باشیم و چگونه به خداوند اعتماد کنیم. با ایمان به این آموزهها، میتوانیم زندگی شادابتر و با هدفمندی بیشتری را تجربه کنیم.
آیات مرتبط
مَا أَصَابَ مِنْ مُّصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبْرَأَهَا ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ
هیچ مصیبت و بلا در زمین و هیچ مصیبت و بلایی در وجود شما نمیافتد مگر اینکه در کتابی پیش از آنکه آن را به وجود آوریم، نوشته شده است. و البته این کار بر خدا آسان است.
حدید : 22
وَعِندَهُ مَفَاتِيحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۖ وَمَا تَكُونُ مِن مُّصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ قَبْلَ أَن نَّبْرَأَهَا ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ
و کلیدهای غیب، نزد اوست و جز او کسی نمیداند، و هیچ مصیبتی در زمین و در وجود شما نمیافتد مگر آنکه در کتابی پیش از آفرینش آن نوشته شده است.
انعام : 59
داستانی دلنشین
روزی، مردی به نام حسین به دلیل مشکلات اقتصادیاش بسیار غمگین بود. او به خداوند شکايت کرد و از او خواست تا این مشکلات را برطرف کند. اما به زودی فهمید که آنچه بر او میگذرد قسمتی از سرنوشتش است و باید به قضا و قدر الهی راضی باشد. او شروع کرد به صبر و دعا، و بعد از مدتی تغییرات مثبتی در زندگیاش دید. با ایمان به قضا و قدر خداوند، احساس آرامش و امید بیشتری پیدا کرد.