برای کنترل نفس سرکش، تزکیه نفس و تقویت ایمان ضروری است.
کنترل نفس سرکش یکی از چالش‌های بزرگ انسان‌هاست و در قرآن کریم به این موضوع به روشنی اشاره شده است. خداوند در سوره شمس، آیه 8 می‌فرماید: "وَ نَفْسٍ وَ مَا سَوَّاهَا"؛ یعنی خداوند نفس را خلق کرده و آن را متوازن ساخته است. سپس در آیه 9 همین سوره می‌گوید: "قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا"، یعنی کسی که نفسش را تزکیه کند، رستگار می‌شود. این نکته نشان می‌دهد که برای مهار نفس سرکش، تزکیه و تربیت نفس ضروری است. اولین قدم، شناخت این نفس و ویژگی‌های آن است. در سوره بقره آیه 68، خداوند می‌فرماید: "إِنَّنَا أَعْلَمُ مَا تُخْفِي الصُّدُورُ". یعنی انسان باید به شناخت درونی خود بپردازد و ریشه مشکلات خود را پیدا کند. همچنین، در سوره یوسف آیه 53، خداوند می‌فرماید: "إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ" که نشان می‌دهد نفس به بدی‌ها تمایل دارد. بنابراین، مدام باید در تلاش برای تقویت ایمان و رفتار نیکو باشیم. نماز، روزه و یاد خدا در این مسیر می‌توانند بسیار مؤثر باشند. با افزایش ارتباط با خدا و انجام اعمال صالح، انسان می‌تواند بر نفس خود غلبه کند و آن را به سمت خوبی‌ها هدایت نماید.
و به نفس و آنچه آن را معتدل ساخته است.
به راستی که کسی که نفسش را تزکیه کند رستگار خواهد شد.
به درستی که ما آنچه را در سینه‌ها نهان است، می‌دانیم.
بی‌شک نفس، به بدی‌ها می‌خواند.
در روزگاری دور، مردی بود به نام عارف که همواره در تلاش بود تا کنترل نفس خود را به دست آورد. عارف متوجه شد که هرگاه به یاد خدا باشد و از دعا و نماز کمک بگیرد، احساس آرامش بیشتری پیدا می‌کند. روزی تصمیم گرفت تا هر روز ساعتی را به عبادت اختصاص دهد و این عادت را به زندگی خود اضافه کند. با گذشت زمان، عارف احساس کرد که نفسش به آرامی در کنترلش درآمده و او توانسته به خوبی با وسوسه‌هایش مقابله کند.