پاسخ قرآن
علم در اسلام و به ویژه در قرآن کریم، به عنوان یک نعمت بزرگ و وسیلهای برای نزدیکتر شدن به خداوند معرفی شده است. در طول تاریخ، علم و دانش همواره از جایگاه ویژهای در فرهنگ اسلامی برخوردار بوده و به عنوان یکی از اصول اساسی در زندگی مسلمانان مطرح شده است. قرآن کریم به عنوان کتاب مقدس مسلمانان، نه تنها به تأکید بر علم و دانش پرداخته بلکه به بررسی معنا و مفهوم آن نیز پرداخته است. یکی از آیات مهم در این زمینه، آیه 9 سوره مجادله است که میفرماید: 'خداوند افرادی را که ایمان آوردهاند و دانش دارند، به درجات بلند میبرد.' این آیه به وضوح نشاندهنده اهمیت علم و دانش در نزد خداوند است و برتر بودن عالمان بر غیر عالمان را به تصویر میکشد. علم در دین اسلام نه تنها به عنوان یک ابزار برای کسب درآمد یا موفقیت اجتماعی تلقی نمیشود، بلکه به عنوان یک رسالت و مسئولیت بزرگ به آن نگریسته میشود. دانشمندان و اهل علم طراحی شدهاند تا با علم خود به حل مسائل انسانی بپردازند و جوامع را از جهل و نادانی نجات دهند. در واقع، علم اگر در جهت خدا و خدمت به بشر به کار گرفته شود، موجب رضایت و قربت به خدا خواهد شد. قرآن کریم در سوره زمر آیه 9 اشاره میکند که خداوند از کسی که در علم و عمل به آن وارد میشود، بهرهوری بالایی میبرد و برتریهایی برای او مینویسد. این نکته نشاندهنده تأثیر مستقیم علم بر روح و روان انسان و همچنین بر زندگی اجتماعی اوست. به عبارت دیگر، استفاده صحیح از علم به معنای به کارگیری آن برای سود رساندن به دیگران و تقویت ایمان به خدا است. به عنوان مثال، پزشکان و علماء باید علم خود را برای خدمت به بشریت به کار گیرند و جانها را نجات بخشند. این نوع خدمت به جامعه نه تنها موجب بهبود سطح زندگی انسانی میشود بلکه برکات معنوی زیادی نیز به همراه دارد. آنها با عمل به علم و گسترش دانستهها به تقویت ایمان و ارتباط با خدا کمک میکنند. در واقع، هنگامیکه علم با نیت خالص و به هدف خدمت به بشریت و رضای خداوند همراه باشد، بیشترین تأثیر را خواهد داشت. علم باید نه فقط به عنوان یک ابزار بلکه به عنوان یک مسئولیت و امانت الهی نگریسته شود. مسلمانان به عنوان مخلوقات خاص خداوند به کسب علم و دانش موظف هستند و لازم است که این علم را در خدمت جامعه خود قرار دهند. این مسئله نه تنها بر زندگی فردی آنها اثر دارد بلکه زندگی اجتماعی را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. در دنیای امروز، بیتوجهی به علم و جهل ممکن است زندگی بشر را به خطر بیندازد. به همین دلیل، لازم است که جامعه مسلمان و تمام کشورهای اسلامی به خصوص به آموزش و پرورش اهمیت بیشتری بدهند. در این راستا، نهادهای آموزشی، کشورهای اسلامی و خانوادهها باید تلاش کنند تا فرزندان خود را به تحصیل و پژوهش تشویق کنند. آنها باید یاد بگیرند که علم نه تنها یک فرصت بلکه یک مسئولیت است. نیت خالص، یادگیری مستمر و عمل به دانش acquired از جمله الزامات اساسی در این مسیر است. فراموش نکنیم که علم میتواند انسان را از تاریکیها به سوی نور هدایت کند و به او نشان دهد که در این دنیا چه وظایفی دارد و چگونه میتواند به قویتر شدن جامعه کمک کند. در پایان میتوان گفت: استفاده صحیح از علم نه تنها به انسان آموزش میدهد که چگونه زندگی کند بلکه به او میآموزد که چگونه به دیگران خدمت کند و در نهایت نزدیکتر به خداوند شود. بنابراین، باید همواره به این مهم توجه داشته باشیم که علم برای ما یک نعمت است و از آن نباید غافل شد.
آیات مرتبط
يَرْفَعُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ۖ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
خداوند افرادی را که ایمان آوردهاند و دانش دارند، به درجات بلند میبرد و خداوند به آنچه انجام میدهید، آگاه است.
مجادله : 11
أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاءَ اللَّيْلِ سَاجِدًا وَقَائِمًا يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَيَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ ۚ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ
آیا کسی که شبها در حال قیام و سجده به پروردگارش کار میکند و از قیامت میترسد و امید به رحمت پروردگارش دارد، مانند کسی است که چنین نیست؟ بگو: آیا کسانی که میدانند و کسانی که نمیدانند، برابرند؟ تنها خردمندان متذکر میشوند.
زمر : 9
داستانی دلنشین
در روزی زیبا، عادل، جوانی پرشور و علم دوست، به کتابخانهای رفت تا کتابی جدید درباره علم و دانش بیابد. او در حال جستجو بود که به آیهای در قرآن برخورد: 'خداوند افرادی را که ایمان آوردهاند و دانش دارند، به درجات بلند میبرد.' این آیه به قدری او را تحت تأثیر قرار داد که تصمیم گرفت علم را در خدمت انسانها قرار دهد. پس از آن، به تدریس در مدرسه و کمک به دیگران در یادگیری پرداخت. عادل احساس میکرد که با هر علمی که منتقل میکند، به خدا نزدیکتر میشود.