پاسخ قرآن
زندگی در برابر ظلم و ستم از مهمترین چالشهایی است که افراد و جوامع با آن روبرو هستند. ظلم و ستم یکی از مسائل دیرینهای است که نه تنها در دوران معاصر، بلکه در تاریخ بشری نیز وجود داشته و تداوم داشته است. در جوامع مختلف، ستمگران همواره تلاش میکنند تا حقوق طبیعی و انسانی دیگران را نادیده بگیرند و بر اساس خواستههای خود رفتار کنند. این شرایط، نه تنها بر زندگی فردی افراد تأثیرگذار است، بلکه بر روی وضعیت کل جامعه و همچنین نحوه تعامل آن جامعه با دیگر جوامع نیز مؤثر میباشد. قرآن کریم بهوضوح میآموزد که باید در برابر ظلم سکوت نکرد و در مقابل ستمگران ایستاد. در سوره نساء، آیه 135 به مؤمنان میگوید: 'یَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ'. این آیه به نوعی یک فرمان برای عدالت و انصاف است و به ما یادآوری میکند که اگر شاهد ظلمی هستیم، باید به آن اعتراض کنیم و در راستای حق و عدل قدم برداریم. در این راستا، انصاف نه تنها یک امری اخلاقی، بلکه یک وظیفه دینی نیز به حساب میآید. علاوه بر این، در سوره آل عمران آیه 104، مسلمانان به همکاری برای حق و انصاف تشویق شدهاند: 'وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ'. خداوند در این آیه بر ضرورت اتحاد و همکاری در امر به معروف و نهی از منکر تأکید میکند. بنابراین، یکی از راههای اصلی برای مقابله با ظلم، اتحاد در جامعه و ایستادن در مقابل ظالم است. ایستادن در برابر ظلم نه تنها یک اقدام فردی است، بلکه نیازمند همکاری و همبستگی میان افراد جامعه میباشد. تجربههای تاریخی نشان میدهد که جوامع زمانی به پیشرفت و ترقی رسیدهاند که مردم آنها در برابر ظلم ایستاده و به همدیگر کمک کردهاند. برعکس، جوامعی که در برابر ستم سکوت کردهاند، اغلب دچار رکود و سقوط شدهاند. به عنوان مثال، جنبشهای حقوق بشر و آزادیخواهی در تاریخ همواره بر پایه اصول عدالت و انصاف شکل گرفته و به پیشرفتهای بزرگی در جوامع منجر شده است. در این زمینه، میتوان به جنبشهای اجتماعی مختلفی که در قرن بیستم شکل گرفتند، اشاره کرد؛ از جمله جنبش حقوق مدنی در ایالات متحده، جنبشهای ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی و بسیاری از جنبشهای دیگر که همه آنها با هدف مقابله با ظلم و ستم و کسب عدالت و حقوق برابر شکل گرفتند. به هر حال، سکوت در برابر ظلم میتواند عواقب وخیمی داشته باشد و ما را به دلسردی و ناامیدی میکشاند. در واقع، زمانی که افراد در برابر ظلم سکوت میکنند، به نوعی به ستمگران این مجوز را میدهند که به رفتارهای نادرست خود ادامه دهند. سکوت در برابر ظلم میتواند به فروپاشی ارزشهای انسانی و اخلاقی در جامعه منجر شود و در نهایت به بیعدالتیهای فزایندهای که شاید حتی به فاجعه کشیده شود، بیانجامد. در نهایت، به عنوان مسلمانان، وظیفه داریم که در مواجهه با ظلم و ستم واکنشی فعال داشته باشیم و از حقوق دیگران دفاع کنیم. قرآن کریم به ما آموخته است که در زندگی روزمره خود به انصاف و عدالت پایبند باشیم و باید این اصول را در عمل پیاده کنیم. این تعهد به عدالت و انصاف نباید فقط در هنگام مواجهه با ظلمهای بزرگ باشد، بلکه حتی در مسائل کوچک و روزمره نیز باید به آن توجه کنیم. به همین دلیل، ایستادگی در برابر ظلم و حمایت از حقوق دیگران باید به یک فرهنگ اجتماعی تبدیل شود. وقتی که افراد در جامعه قوی و متحد عمل کنند، میتوانند تغییرات مثبت و قابل توجهی را ایجاد کنند. این فرهنگ میتواند شامل آموزش و آگاهسازی، تأسیس نهادهای اجتماعی و غیره باشد که همه اینها به ارتقاء حقوق بشر و جلوگیری از ظلم کمک میکند. بنابراین، زندگی در برابر ظلم و ستم نه تنها یک چالش، بلکه یک مسئولیت است. با پیوستن به هم و ایستادگی در برابر ستم و نابرابری، میتوانیم نقشی فعال در ساخت جامعهای عادلانه و انسانی ایفا کنیم. در نهایت، رساندن صدای حق و عدالت در جامعه و پراکندن آن در میان افراد، وظیفهای است که هر مسلمانی باید به عهده بگیرد و به آن عمل کند. اینگونه است که میتوانیم امید بیافرینیم و به تحقق اهداف انسانی و الهی نزدیکتر شویم.
آیات مرتبط
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، پایدار در عدالت باشید، گواه بر خدا، هرچند بر خود یا والدین و نزدیکان شما باشد.
نساء : 135
وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ
و باید از شما جمعیتی باشد که به خوبیها دعوت کنند و به کارهای شایسته امر و از زشتها نهی نمایند.
آل عمران : 104
داستانی دلنشین
در روزگاری نهچندان دور، مردی به نام احمد در شهر کوچکی زندگی میکرد. او همواره در برابر ظلمهایی که در اطرافش میدید، ساکت نمیماند. روزی یکی از همسایگانش به حق خودشان تعرض میشد. احمد، بدون تردید، پای در میان گذاشت و به دفاع از حق همسایهاش پرداخت. او میدانست که سکوت در برابر ظلم نهتنها به او کمک نمیکند بلکه جامعهاش را در خطر میاندازد. با شجاعت در برابر ظلم ایستاد و از آن زمان به عنوان حامی انصاف و عدالت شناخته شد.