برای پرهیز از ریاکاری، نیتهای خالص نه تنها در عبادات بلکه در تمامی فعالیتها ضروری است. ایمان واقعی باید از دل نشأت بگیرد و با خداوند ارتباطی صادقانه برقرار شود.
در قرآن کریم به شدت بر پرهیز از ریاکاری و نفاق تأکید شده است. خداوند در سوره بقره آیه 8 و 9 میفرماید: "و از مردم برخی هستند که میگویند: ایمان آوردهایم به خدا و روز قیامت. و در حقیقت، آنها مؤمن نیستند. مگر اینکه خداوند بر دلهای آنها مهر زده باشد و آنها نمیفهمند." این آیات به ما یادآوری میکند که ایمان واقعی باید از دل و به صورت خالصانه باشد و اگر از روی نفاق یا برای نمایش به دیگران باشد، ارزشی نخواهد داشت. پرهیز از ریاکاری نیازمند آگاهی از نیتهای خود و توجه به رفتار و کردارمان است. در سوره مائده آیه 54 آمده است: "ای کسانی که ایمان آوردهاید! هر کس از شما از دین خود برگردد، خداوند گروهی را میآورد که آنها را دوست دارد و آنها نیز او را دوست دارند، برای مؤمنان هستند و بر کافران سخت هستند، در راه خدا جهاد میکنند و از سرزنش هیچکس نمیترسند. این رحمت خداوند است و به هر کس که بخواهد، عطا میکند. و خداوند وسیع و داناست." این آیه بر لزوم ارتباط واقعی با خدا و تلاش در راستای رضایت او تأکید دارد. به طور کلی، برای دوری از ریاکاری، باید از واقعیات درونیامان آگاه باشیم و هدفهای خود را برای عمل در زندگی مشخص کنیم. همچنین باید به یاد داشته باشیم که نیتهای ما در پیشگاه خداوند اثرگذار است و او بهتر از هر کس به درون ما آگاه است. با تقویت ایمان خود، خالصانه به عبادت پرداخته و هرگونه نفاق را از زندگی خود دور کنیم.
و از مردم برخی هستند که میگویند: ایمان آوردهایم به خدا و روز قیامت. و در حقیقت، آنها مؤمن نیستند.
ای کسانی که ایمان آوردهاید! هر کس از شما از دین خود برگردد، خداوند گروهی را میآورد که آنها را دوست دارد و آنها نیز او را دوست دارند.
در روزگاری، مردی ریاکار به محلهای آمد که همه او را گرامی میداشتند. او در نماز و روزه بسیار کوشا بود و همه او را به عنوان یک مؤمن معرفی میکردند. اما در حقیقت، نیت او تنها جلب توجه دیگران بود. روزی یکی از اهالی محله، در هنگام دعای او، فهمید که نیتش پاک نیست و به او گفت: "خداوند بر دلها آگاه است و نیتها را میبیند، اگر در این عبادات خالص نباشی، بهتر است که دست از این کارها بکشی." آن مرد با شنیدن این کلمات به فکر فرو رفت و تصمیم گرفت از آن روز به بعد برای خداوند عبادت کند و هیچ توجهی به نظرات مردم نداشته باشد.