نیت در ارزش اعمال بسیار تأثیرگذار است و آنچه انسان نیت میکند اهمیت دارد.
در قرآن کریم، نیت (قصد) به عنوان یکی از ارکان اصلی اعتبار اعمال شناخته شده است. در سوره بقره آیه 225، آمده است: "خداوند نه تنها به آنچه شما انجام میدهید نگاه میکند، بلکه به نیتهای شما نیز توجه دارد." این بدان معناست که نیت انسان در انجام هر عمل، میتواند تأثیر زیادی بر ارزش و ثواب آن عمل داشته باشد. بنابراین، اگر کسی قصد انجام کار خوبی را دارد، حتی اگر به نتیجه نرسد، خداوند او را پاداش خواهد داد. در سوره انعام آیه 160 هم خداوند تأکید کرده است که هر کسی تنها به اندازه نیتش بازخواست خواهد شد. این موضوع نشاندهنده این است که نیت باید برای رضای خدا باشد و نه به خاطر جلب توجه دیگران یا کسب منفعتهای دنیوی. همچنین در روایتی از پیامبر اسلام (ص) آمده است که "اعمال براساس نیتها است و برای هر انسان آنچه را که نیت کرده، خواهد بود." بنابراین، اگر نیتمان صحیح و خالص باشد، اعمال ما نیز در نزد خداوند مقبول خواهد بود و در غیر این صورت، اگر نیت ما خالص نباشد، ممکن است اعمال ما بیارزش بماند. این آموزه همچنین به ما یادآوری میکند که در تمامی امور روزمرهمان، نیت خالص و صادق داشته باشیم و هر عملی را با نیتی خوب و به خاطر خداوند انجام دهیم.
خداوند هیچکس را جز به اندازه وسعش تکلیف نمیکند.
و هر کس به خود ظلم کند، خدا او را محاسبه نمیکند.
روزی روزگاری، مردی به نام علی در زندگیاش به دنبال معنای واقعی ارزش کارهایش بود. او هر روز نزد استادش میرفت و از او میپرسید که چگونه میتواند ارزش کارهایش را افزایش دهد. استاد در پاسخ گفت: "علی جان، ارزش کارهایت نه تنها به خود عمل، بلکه به نیت تو بستگی دارد. هر کاری که انجام میدهی، اگر نیتت خالص و برای رضای خدا باشد، در نزد او ارزشمند خواهد بود." علی با این نکته عمیق به فکر فرو رفت و تصمیم گرفت که هر عملی که انجام میدهد را با نیت خالص انجام دهد. از آن روز به بعد، زندگیاش رنگ و بویی جدید گرفت و احساس رضایت و آرامش در دلش فراگیر شد.