نیت خیر اهمیت دارد، اما برای پاداش لازم است که با عمل همراه باشد.
در قرآن کریم، نیت خیر و اعمال نیک به شکل متقابل به هم مرتبطاند. بهطوری که در آیهای از سوره بقره، خداوند میفرماید: "وَ مَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِكُم مِّنْ خَيْرٍۢ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌۭ" (بقره: 110). این آیه بیان میکند که هر کار نیکی که انسان انجام میدهد، پاداش آن در نزد خداوند محفوظ است. اما در قرآن تأکید بر آن است که نیت باید به عمل ختم شود. یعنی نیت بهتنهایی نمیتواند گفت که فرد دارای پاداش است، بلکه باید اعمال صالح نیز در پی آن بیاید. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص)، آمده است: "إنما الأعمال بالنیات، و إنما لكل امرئ ما نوى" به معنای اینکه اعمال بر اساس نیتها سنجیده میشوند و هر کسی به آنچه نیت کرده است، میرسد. بنابراین، اگر کسی نیت خیر داشته باشد اما بهدلیل عدم توانایی یا موانع نتواند آن را عملی کند، خداوند هم از او عذر میپذیرد و در آن صورت نیز بخشی از پاداش نیت خیر او را به او عطا میکند. اما اگر نیت همراه با عمل باشد، پاداش آن دو چندان خواهد بود. بنابراین، اگرچه نیت خیر اهمیت بالایی دارد، اما بدون عمل این نیت نمیتواند بهتنهایی موجب پاداش شود.
و هر نیکی که برای خودتان پیش میفرستید، آن را نزد خدا مییابید. بیشک خدا به آنچه انجام میدهید بینا است.
روزی مردی در کوچه به کودکی که در پی بازی کردن بود، برخورد. او از او پرسید: "چرا نمیخواهی با من بازی کنی؟" کودک گفت: "من نمیدانم چه کار کنم، اما نیت خوبی دارم." مرد با لبخند گفت: "نیت خوب خوب است، اما برای بازی کردن باید عمل کنیم. حالا که نیت داری، بیایید با هم بازی کنیم!" و آن مرد به کودک یاد داد که چگونه با همدیگر بازی کنند، و آن روز برای هر دو آنها روزی شاد بود.