محبت واقعی باید از نیتی خالصانه و بدون انتظار پاداش شکل بگیرد. در قرآن، محبت و خدمت به دیگران بدون توقع به عنوان یک فضیلت انسانی شناخته شده است.
در قرآن کریم، مفهوم محبت و بیتوقع بودن از محبت مطرح شده است، اما نمیتوان به طور خاص آیات مستقیمی که به "محبت بدون توقع" اشاره کند، پیدا کرد. با این حال، از جمله آیات کلی و مفاهیمی میتوان نتیجهگیری کرد که در زندگی اسلامی، محبت و دوستی باید با نیت خالصانه و بدون انتظار پاداش یا چیزی از طرف مقابل باشد. در سوره بقره آیه 177، خداوند بر این نکته تأکید میکند که نیکوکاری تنها به رو به قبله قرار دادن نیست، بلکه شامل ایمان به خدا، روز قیامت و خدمت به انسانها است. این آیه به ما یادآور میشود که محبت حقیقی باید از ایمان و نیت خالص سرچشمه بگیرد. شخصی که محبت میکند، باید به نیت انجام عمل نیک و کمک به دیگران، به محبت رفتار کند، نه به امید گرفتن چیزی در عوض. همچنین، در قرآن کریم، به قصههایی از افرادی که بدون انتظار به دیگران محبت کردند، اشاره شده که میتوان از آنها الگو گرفت. برای مثال، داستان ابوالفضل و امانتداری او، نشان میدهد که انسان میتواند بدون توقع، به دیگران خدمت کند و در نتیجه، محبت الهی را بدست آورد. به طور کلی، محبت بدون توقع نه تنها در قرآن بلکه در فرهنگ اسلامی به عنوان یک فضیلت انسانی شناخته میشود. به همین دلیل، بر هر یک از ما واجب است که تلاش کنیم محبت خود را صرفنظر از انتظار پاداش، نیکو انجام دهیم.
نیکی این نیست که روی خود را به سمت مشرق و مغرب کنید، بلکه نیکی، ایمان به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران و بخشیدن مال با محبت به نزدیکان و یتیمان و مسکینان و مسافرین و گدایان و آزاد کردن بردگان و برپایی نماز و پرداخت زکات و وفای به عهد است. افرادی که در سختیها و مصائب سربلند و صبر میکنند، اینها هستند که راست میگویند و پرهیزکاراناند.
در روزگاری دور، مردی بود به نام حسن که همیشه به دیگران کمک میکرد و هرگز از کسی چیز نمیخواست. روزی یکی از دوستانش از او پرسید: "چرا اینقدر به دیگران محبت میکنی در حالی که هیچ توقعی نداری؟" حسن جواب داد: "محبت حقیقی، نیت خالصانه و ایمان به خدا دارد. من هیچ چیز نمیطلبم، فقط دوست دارم که دلها شاد شوند." این ماجرا باعث شد که دوستان حسن از او الگو بگیرند و در زندگی خود از او یاد بگیرند.