پاسخ قرآن
موضوع عدالت و نابرابری در قرآن کریم یکی از محوریترین مباحثی است که میتواند به عنوان راهنمایی برای انسانها در مواجهه با چالشهای مختلف اجتماعی و اقتصادی مورد توجه قرار گیرد. این مسأله، همواره در طول تاریخ بشر و به ویژه در جوامع امروز، یک چالش اساسی به حساب میآید. بسیاری از انسانها در زندگی خود با بیعدالتیهای مختلفی مواجهاند که این بیعدالتیها میتواند در اشکال مختلفی همچون بیعدالتی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بروز کند. و قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت الهی، در آیات مختلف به موضوع عدالت و نابرابری اشاره کرده است. یکی از این آیات مهم سوره نساء آیه 135 است که میفرماید: "اَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ". این آیه به مؤمنان توصیه میکند تا بر عدالت پافشاری کنند و شهادت به حق دهند. این پیام، همزمان یک مسئولیت بزرگ نیز است. به عبارت دیگر، هر مؤمنی در برابر ظلم و بیعدالتی باید ایستادگی کند و برای حقیقت، شهادت بدهد. چالشهایی که انسانها در برابر بیعدالتیها دارند، موجب میشود تا برخی افراد در برابر ظلم سکوت کنند. اما قرآن کریم به ما یادآوری میکند که سکوت در برابر ظلم و بیعدالتی، پذیرفته نیست. در سوره آل عمران آیه 18، خداوند میفرماید: "اللَّهُ يَشْهَدُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ". این آیه نیز بر لزوم ایستادگی در برابر بیعدالتی و دفاع از حق تأکید دارد. در واقع، مسلمانان باید در برابر ظلم و نابرابریها به عنوان گواهان راستین در میدان عمل حضور داشته باشند و از عدالت دفاع کنند. با وجود بیعدالتیهای جهانی، تأکید بر بقای در مسیر عدالت و استقامت در برابر چالشهای زمانه از اهمیت بالایی برخوردار است. باید یادآور شویم که اصلاح اوضاع به راحتی ممکن نیست، اما با صبر و دعا میتوانیم به تغییرات مثبت دست یابیم. در سوره بقره آیه 177 نیز به نیکوکاری و کمک به نیازمندان تأکید شده است. این آیه، به ما یادآوری میکند که نیکوکاری نه تنها یک عمل فردی بلکه یک مسئولیت اجتماعی است. افراد باید در تلاش برای از بین بردن نابرابریها و کمک به دیگران به عمل بپردازند. مواجهه با بیعدالتی جهانی نیاز به صبر، استقامت و تلاش در راستای عدالت دارد. اینگونه نیست که انسانها تنها در مواقع خاص یا در مواجهه با مشکلات بزرگ متوجه بیعدالتیها شوند. بلکه هر کدام از ما میتوانیم در زندگی روزمره خود با رعایت اصول اخلاقی و عدالتخواهی تأثیر مثبت بر جامعه بگذاریم. مثلاً با نیکوکاری و دیگر کارهای خیرخواهانه، میتوانیم به کاهش فقر و نابرابری کمک کنیم. این اقدامات کوچک، در کنار هم میتواند حرکتی بزرگ به سمت تغییرات مثبت رقم بزند. همچنین، یکی از راههای تأثیرگذار برای مقابله با بیعدالتی این است که گروههایی تشکیل دهیم که در راستای آگاهیبخشی به دیگران، سازماندهی فعالیتهای اجتماعی و سیاسی و برقراری عدالت تلاش کنند. این گروهها میتوانند با ترویج فرهنگ عدالت، ایجاد آگاهی در مورد حقوق انسانی و مبارزه با فساد، در راستای ایجاد یک جامعه عادلانهتر گام بردارند. در نهایت، تأکید بر عدالت در قرآن کریم نه تنها یک حکم دینی بلکه یک الزام انسانی است. ما به عنوان مسلمان و شهروند یک جامعه، وظیفه داریم تا نسبت به یکدیگر حساس باشیم، عدالت را رعایت کنیم و در برابر بیعدالتیها ایستادگی کنیم. باید بدانیم که متحد شدن برای تحقق عدالت و نیکوکاری، نیازمند تلاش جمعی است. اگر هر یک از ما به اندازه توان خود سهمی از این مسئولیت را بر عهده بگیرد، میتوانیم به تغییرات بزرگی در جامعه دست یابیم و به سوی جهانی عادلانهتر حرکت کنیم.
آیات مرتبط
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ.
ای کسانی که ایمان آوردهاید، پا بر جا و استوار در راه عدالت باشید و برای خدا گواهی دهید.
نساء : 135
اللَّهُ يَشْهَدُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ.
خداوند گواهی میدهد که معبودی جز او نیست و فرشتگان و دانشمندان هم گواهی میدهند که او بر عدالت است.
آل عمران : 18
لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـٰكِنَّ الْبِرَّ مَن آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ.
نیکی این نیست که روی خود را به سوی شرق و غرب بچرخانید، بلکه نیکوکار واقعی کسی است که به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران ایمان بیاورد.
بقره : 177
داستانی دلنشین
روزی مردی به نام حسن در دلش نگرانی از بیعدالتیهای جهان داشت. او به مسجد رفت و از خداوند استغفار کرد. در آنجا با شخصی ملاقات کرد که به او گفت: 'اگر هر یک از ما در زندگی خود عدالت را رعایت کنیم و به دیگران نیکی کنیم، به تدریج دنیا بهتر خواهد شد.' حسن با فکر به این صحبتها، تصمیم گرفت که شروع به کمک به نیازمندان و مبارزه با ظلم کند.